Νέο κανονισμό για τη δίκαιη πρόσβαση και χρήση των δεδομένων εξέδωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης. Ο κανονισμός θα απελευθερώσει τεράστιες οικονομικές δυνατότητες και θα συμβάλλει στη δημιουργία ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς δεδομένων.

Ο κανονισμός καθορίζει νέους κανόνες σχετικά με το ποιος μπορεί να χρησιμοποιεί και να έχει πρόσβαση σε δεδομένα, που παράγονται στην Ε.Ε. σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Στοχεύει στη διασφάλιση της δίκαιης κατανομής της αξίας από τα δεδομένα μεταξύ των παραγόντων του ψηφιακού περιβάλλοντος, στην τόνωση μιας ανταγωνιστικής αγοράς δεδομένων, στη δημιουργία ευκαιριών για καινοτομία βασιζόμενη στα δεδομένα και στη μεγαλύτερη πρόσβαση στα δεδομένα για όλους.

Ο νέος κανονισμός αποσκοπεί, επίσης, να διευκολύνει την αλλαγή μεταξύ παρόχων υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων, θέτει σε εφαρμογή διασφαλίσεις κατά της παράνομης διαβίβασης δεδομένων και προβλέπει την ανάπτυξη προτύπων διαλειτουργικότητας για την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων μεταξύ τομέων.

Παράλληλα, θα εξασφαλίσει για τα άτομα και τις επιχειρήσεις μεγαλύτερο έλεγχο των δεδομένων τους μέσω ενός ενισχυμένου δικαιώματος φορητότητας, αντιγράφοντας ή μεταφέροντας εύκολα δεδομένα από διάφορες υπηρεσίες, όταν τα δεδομένα παράγονται μέσω έξυπνων αντικειμένων, μηχανών και συσκευών.

Κύρια στοιχεία του νέου κανονισμού

Ο νέος κανονισμός θα επιτρέπει στους χρήστες συνδεδεμένων συσκευών, οι οποίες ποικίλλουν από έξυπνες οικιακές συσκευές έως έξυπνα βιομηχανικά μηχανήματα, να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα που παράγονται από τη χρήση, που κάνουν οι εν λόγω χρήστες και τα οποία συλλέγονται συχνά αποκλειστικά από τους κατασκευαστές και τους παρόχους υπηρεσιών.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα δεδομένα του διαδικτύου των πραγμάτων (IoT), ο νέος κανονισμός δίνει κυρίως έμφαση στις λειτουργικές δυνατότητες των δεδομένων, που συλλέγονται από συνδεδεμένα προϊόντα και όχι από τα ίδια τα προϊόντα. Εισάγει τη διάκριση μεταξύ “δεδομένων προϊόντος” και “δεδομένων συναφούς υπηρεσίας”, από τα οποία μπορούν να ανταλλάσσονται άμεσα διαθέσιμα δεδομένα.

Εμπορικό απόρρητο

Ο νέος κανονισμός διασφαλίζει επαρκές επίπεδο προστασίας του εμπορικού απορρήτου και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, σε συνδυασμό με τις σχετικές διασφαλίσεις έναντι πιθανής καταχρηστικής συμπεριφοράς. Παράλληλα με την προώθηση της κοινοχρησίας δεδομένων, ο νέος κανονισμός αποσκοπεί στη στήριξη της βιομηχανίας της Ε.Ε., παρέχοντας παράλληλα διασφαλίσεις για εξαιρετικές περιστάσεις και μηχανισμούς επίλυσης διαφορών.

Περιλαμβάνει, μάλιστα, μέτρα για την πρόληψη της κατάχρησης συμβατικών ανισορροπιών στις συμβάσεις κοινοχρησίας δεδομένων λόγω καταχρηστικών συμβατικών ρητρών, που επιβάλλονται από συμβαλλόμενο μέρος με σημαντικά ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση.

Τα μέτρα αυτά θα προστατεύσουν τις εταιρείες της Ε.Ε. από αθέμιτες συμφωνίες και θα δώσουν στις ΜμΕ μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών. Επιπλέον, το κείμενο του κανονισμού παρέχει πρόσθετη καθοδήγηση από την Επιτροπή σχετικά με την εύλογη αποζημίωση των επιχειρήσεων για τη διάθεση των δεδομένων.

Ο κανονισμός παρέχει τα μέσα, ώστε οι φορείς του δημόσιου τομέα, η Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα όργανα της Ε.Ε. να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν τα δεδομένα, που βρίσκονται στην κατοχή του ιδιωτικού τομέα και τα οποία είναι απαραίτητα σε εξαιρετικές περιστάσεις, ιδίως σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σε τομείς δημοσίου συμφέροντος, όπως πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές. 

Σε ό,τι αφορά τα σχετικά αιτήματα πρόσβασης σε δεδομένα στο πλαίσιο “από επιχειρήσεις σε κυβερνήσεις”, ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα κοινοποιούνται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως φυσική καταστροφή, πανδημία, τρομοκρατική επίθεση και εάν τα απαιτούμενα δεδομένα δεν είναι προσβάσιμα με άλλο τρόπο. Οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις θα διαθέτουν, επίσης, τα δεδομένα τους σε τέτοιες περιπτώσεις και θα αποζημιώνονται.