Με σαφές μήνυμα υπέρ της ανθρώπινης εποπτείας και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ρυθμίσει τη χρήση της αλγοριθμικής διαχείρισης στον χώρο εργασίας στην ΕΕ. Σε έκθεση, που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια, οι ευρωβουλευτές κατέθεσαν συγκεκριμένες συστάσεις για τη διαφανή, δίκαιη και ασφαλή χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων στην εργασία.

Νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο, ενισχύει τη διαφάνεια και περιορίζει τη χρήση ευαίσθητων data στην εργασία

Η έκθεση αναγνωρίζει ότι τα συστήματα αλγοριθμικής διαχείρισης μπορούν να προσφέρουν ευκαιρίες βελτιστοποίησης της εργασίας, ωστόσο υπογραμμίζει ότι η τεχνολογική πρόοδος δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη κρίση. Κεντρικός στόχος της προτεινόμενης νομοθεσίας είναι να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις, που επηρεάζουν την επαγγελματική ζωή εκατομμυρίων εργαζομένων, δεν λαμβάνονται αποκλειστικά από αλγόριθμους, χωρίς έλεγχο και λογοδοσία.

Στο επίκεντρο των συστάσεων βρίσκεται η υποχρεωτική ανθρώπινη εποπτεία όλων των αποφάσεων, που λαμβάνονται ή υποστηρίζονται από συστήματα αλγοριθμικής διαχείρισης. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν δικαίωμα να ζητούν εξηγήσεις για τέτοιες αποφάσεις, καθώς και δικαίωμα επανεξέτασης, όταν θεωρούν ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά τους.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, προβλέπεται ότι το σύστημα θα μπορεί να τροποποιείται ή ακόμη και να διακόπτεται η χρήση του. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις αποφάσεις υψηλής σημασίας για την επαγγελματική πορεία των εργαζομένων.

Το Κοινοβούλιο ζητά οι προσλήψεις, η έναρξη ή η λήξη της απασχόλησης, η ανανέωση ή μη συμβάσεων, οι αλλαγές στις αποδοχές και τα πειθαρχικά μέτρα να λαμβάνονται πάντα από άνθρωπο και να υπόκεινται σε ανθρώπινο έλεγχο, ακόμη και όταν υποστηρίζονται από αυτοματοποιημένα συστήματα.

Κανόνες διαφάνειας

Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές θέτουν αυστηρούς κανόνες διαφάνειας. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται για τον τρόπο με τον οποίο τα συστήματα αλγοριθμικής διαχείρισης επηρεάζουν τις συνθήκες εργασίας τους, το είδος των δεδομένων που συλλέγονται ή επεξεργάζονται και το πώς διασφαλίζεται η ανθρώπινη εποπτεία.

Επιπλέον, ζητείται η γνώμη των εργαζομένων, όταν τέτοια συστήματα χρησιμοποιούνται για αποφάσεις που επηρεάζουν την αμοιβή, την αξιολόγηση, την κατανομή καθηκόντων ή τον χρόνο εργασίας, με ρητή πρόβλεψη ότι η χρήση τους δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ευημερία ή τη σωματική και ψυχική υγεία.

Κομβικής σημασίας είναι και η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Οι προτεινόμενοι κανόνες απαγορεύουν την επεξεργασία δεδομένων, που σχετίζονται με τη συναισθηματική, ψυχολογική ή νευρολογική κατάσταση των εργαζομένων, τις ιδιωτικές τους επικοινωνίες, τον γεωγραφικό εντοπισμό εκτός ωραρίου εργασίας, τη χρήση δεδομένων εκτός υπηρεσίας, καθώς και δεδομένων που αφορούν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Όπως δήλωσε ο εισηγητής της έκθεσης Andrzej Buła, το ζήτημα αφορά τόσο τους εργοδότες, όσο και περίπου 200 εκατομμύρια εργαζομένους στην ΕΕ, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα ότι η Ευρώπη μπορεί να συνδυάσει την ανταγωνιστικότητα με την κοινωνική ευθύνη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πλέον προθεσμία τριών μηνών για να απαντήσει στο αίτημα του Κοινοβουλίου, καθορίζοντας αν και πώς θα προχωρήσει σε νέα νομοθετική πρόταση.