Η επένδυση στην Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) αποτελεί στρατηγική επιλογή για κάθε χώρα, που επιδιώκει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και να δημιουργήσει οικονομία βασισμένη στη γνώση. Ωστόσο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2024, η Ελλάδα συνεχίζει να υπολείπεται σημαντικά, δαπανώντας λιγότερα από τα μισά κονδύλια σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα, η χώρα μας διαθέτει περίπου €120 - €130 ανά κάτοικο για R&D, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ ανέρχεται σε €270. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης, μαζί με χώρες, όπως η Πολωνία, η Σλοβακία και η Λιθουανία.

Η Ελλάδα συνεχίζει να υπολείπεται σημαντικά, δαπανώντας λιγότερα από τα μισά κονδύλια σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ

Ακόμη χαμηλότερες δαπάνες από την Ελλάδα εμφανίζουν η Βουλγαρία και η Ρουμανία, με ποσά που πλησιάζουν το μηδέν. Στον αντίποδα, οι επενδύσεις στον Βορρά κινούνται σε τελείως διαφορετικά επίπεδα.

Οι πρωταθλητές των επενδύσεων βρίσκονται κυρίως στον Βορρά: το Λουξεμβούργο με €759 ανά κάτοικο, η Δανία με €587 και η Ολλανδία με €543. Στον αντίποδα, η Ρουμανία ξοδεύει μόλις €19 ανά κάτοικο, η Βουλγαρία €38 και η Ουγγαρία €59, δείχνοντας το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, οι συνολικές κρατικές δαπάνες για R&D στην ΕΕ άγγιξαν τα €127,9 δισ. ή το 0,71% του ΑΕΠ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 3,4% σε σχέση με το 2023 και 59,5% σε σχέση με το 2014. Σε όρους ανά κάτοικο, η ΕΕ καταγράφει άνοδο 57% την τελευταία δεκαετία, από τα €181,3 το 2014 στα €284,7 το 2024, σημειώνοντας άνοδο 57% μέσα σε μια δεκαετία.

Οι ελληνικές επιδόσεις

Η Ελλάδα βρίσκεται κάπου στη μέση του «κάτω μισού», μαζί με Πολωνία, Σλοβακία και Λιθουανία. Η σύγκριση είναι αποκαλυπτική: οι Σκανδιναβικές χώρες δαπανούν έως και 6 φορές περισσότερα για έρευνα σε σχέση με την Ελλάδα, δημιουργώντας ισχυρές βάσεις για την οικονομία της γνώσης.

Η κατανομή των κονδυλίων σε επίπεδο ΕΕ δείχνει επίσης προτεραιότητες. Περισσότερο από το ένα τρίτο (35,7%) κατευθύνεται στα πανεπιστήμια, μέσω γενικών χρηματοδοτήσεων, ενώ σημαντικά ποσά πηγαίνουν στη βιομηχανική παραγωγή και τεχνολογία (9,4%), την υγεία (7%) και ακόμη και στη διαστημική έρευνα (6,1%). Πρόκειται για στρατηγικές επενδύσεις, που ενισχύουν τη διεθνή θέση της Ευρώπης σε καίριους τομείς.

Για την Ελλάδα, το μήνυμα είναι σαφές: χωρίς ουσιαστική αύξηση κονδυλίων για έρευνα, η χώρα θα παραμείνει στο περιθώριο της ευρωπαϊκής καινοτομίας. Σε μια δεκαετία, που η τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη και η πράσινη μετάβαση καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα, το ζητούμενο δεν είναι άλλο από το να σταματήσουμε να «μετράμε τα ψιλά» για την έρευνα και να βάλουμε στο τραπέζι πραγματικά επενδυτικά σχέδια.