Η Νίκη Τσούμα, Διευθυνουσα Συμβουλος της ΗΔΙΚΑ ΑΕ,  μιλάει στο sepe.gr για το σπουδαίο ρόλο των γυναικών στον χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας και καταθέτει την πολύτιμη άποψη και εμπειρία της για το παρόν και το μέλλον του κλάδου!

Πώς πιστεύετε ότι μπορούμε να προσελκύσουμε περισσότερες γυναίκες στον κλάδο Ψηφιακής Τεχνολογίας, δεδομένης και της μεγάλης έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, και ποια είναι η συμβουλή σας στους νέους που επιλέγουν να ασχοληθούν με τον κλάδο;

Νομίζω ότι πρώτα πρέπει να δούμε την ανισορροπία που έχει ήδη διαπιστωθεί στο «ισοζύγιο» εισακτέων και πτυχιούχων, δηλαδή στον αριθμό όσων μπαίνουν σε πανεπιστημιακά και πολυτεχνικά τμήματα μηχανικών και όσων παίρνουν το πτυχίο τους. Ξέρουμε και από μια εκδήλωση που είχε συνοργανώσει ο ΣΕΠΕ το 2023 ότι στα τμήματα αυτά εισάγονται περίπου 8-9.000 νέοι και νέες και αποφοιτούν γύρω στις 4-5.000, τη στιγμή που η ζήτηση στην αγορά υπερβαίνει την προσφορά κατά 7-8.000 ετησίως ως το 2030. Άρα, υπάρχει ένα κενό που πρέπει να δούμε πώς θα το καλύψουμε.  Ίσως θα πρέπει να δούμε πώς θα γίνει η πληροφορική πιο ελκυστική στα παιδιά, ανεξαρτήτως φύλου. Έχω την εντύπωση ότι σε μεγάλο βαθμό η πληροφορική αντιμετωπίζεται στην εκπαίδευση ως κάτι που χρησιμοποιούμε ως τελικό προϊόν και όχι, τόσο, ως εργαλείο ανάπτυξης. Νομίζω λοιπόν, ότι η ανάδειξη των πιο δημιουργικών διαστάσεων της πληροφορικής στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, θα αυξήσει το ενδιαφέρον για τον χώρο μας, συνολικά. Ένα άλλο σημείο που αξίζει να δούμε, είναι το θέμα της ορατότητας. Ο χώρος της ψηφιακής τεχνολογίας δεν παράγει παρά ελάχιστες διασημότητες, ο κόσμος ξέρει ίσως τον Στιβ Τζομπς ή τον Μπιλ Γκέιτς, λιγότεροι ξέρουν τον Λίνους Τόρβαλντς και ακόμα λιγότεροι τον Ντένις Ρίτσι, όσο για τις γυναίκες, επί δεκαετίες έμεναν στη σκιά και αυτό ισχύει για όλες τις γυναίκες σχεδόν σε κάθε επιστημονικό πεδίο. Μόλις τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να αυξάνονται οι αναφορές για τον ρόλο των γυναικών στις επιστήμες, υπάρχουν κινηματογραφικές ταινίες, σειρές, σαφώς υπάρχουν πολλά αφιερώματα που δημοσιοποιούνται στα κοινωνικά δίκτυα. Ανεξαρτήτως των λόγων που προκαλούν αυτή τη δημοσιότητα, νομίζω ότι είναι καλό πράγμα και πολύ ενθαρρυντικό για ένα κορίτσι να μαθαίνει για τη Λαίδη Άντα, τη Ναύαρχο Γκρέις Χόπερ, την Μάργκαρετ Χάμιλτον ή την Χέντι Λαμάρ. Χρειαζόμαστε ορατότητα λοιπόν και ενθάρρυνση των παιδιών, συνολικά.

Όπως προκύπτει από την έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) τα προηγούμενα έτη, το γεγονός ότι οι γυναίκες αναγκάζονται να καθυστερήσουν τη σταδιοδρομία τους μετά τη γέννηση των παιδιών τους, λόγω ανελαστικών εργασιακών πολιτικών ή υποκείμενων στερεότυπων φύλου, καθώς και οι διακρίσεις κατά των γυναικών στον χώρο εργασίας είναι παράγοντες-κλειδί στην ανέλιξή τους. Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι ισχύει σήμερα; Και ειδικότερα στον κλάδο Ψηφιακής Τεχνολογίας; Πως μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτά τα  φαινόμενα σε μια σύγχρονη επιχείρηση από την εμπειρία σας;  Αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας πως μπορούν να αμβλυνθούν αυτές οι νοοτροπίες; 

Νομίζω ότι κάποια πράγματα αλλάζουν και αλλάζουν προς το καλύτερο, ίσως όχι με την ταχύτητα που θα θέλαμε. Θα ήθελα να τονίσω σε αυτό το σημείο ότι η ΗΔΙΚΑ είναι ένας οργανισμός που γυναίκες και άνδρες μοιράζονται τις θέσεις ευθύνης σχεδόν απόλυτα και αυτό δεν είναι κάτι που συνέβη φέτος ή πέρυσι, είναι κάτι που μας χαρακτηρίζει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και άλλοι φορείς στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα όπου εμφανίζουν αντίστοιχες επιδόσεις. Θεωρώ ότι παίζει ρόλο και η ωρίμανση των τεχνολογιών, για όλους και όλες εμάς που εργαζόμαστε στην πληροφορική, είναι ευνόητο ότι μπορούμε να εργαστούμε από παντού. Σίγουρα, η ανάπτυξη υποδομών που θα βοηθήσουν τις εργαζόμενες μητέρες έχει μεγάλη σημασία. Επίσης νομίζω ότι και η κοινωνία μας έχει πια ωριμάσει, ίσως όχι στον βαθμό που θα θέλαμε αλλά τα εμπόδια πλέον πέφτουν πιο εύκολα, οι γυάλινες οροφές σπάνε πιο εύκολα. Με δυο λέξεις θα πω ότι «συγκρατημένα αισιοδοξώ». Σε επίπεδο κοινωνίας, θεωρώ ότι η αλλαγή έρχεται μέσα από τη διαρκή εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση, τόσο στα σχολεία, όσο και στον δημόσιο λόγο. Τα στερεότυπα διαμορφώνονται νωρίς και διατηρούνται όταν δεν τα αμφισβητούμε. Η ανάδειξη θετικών προτύπων, ανδρών και γυναικών, η προβολή καλών πρακτικών, αλλά και ο ουσιαστικός διάλογος μεταξύ γενεών, επαγγελματικών ομάδων και φορέων μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία. Δεν είναι εύκολο ούτε άμεσο, αλλά γίνεται — και το βλέπουμε ήδη να συμβαίνει σε αρκετούς τομείς. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε συστηματική δουλειά και σε επίπεδο οργανισμών και σε επίπεδο κοινωνίας, αλλά και μια κοινή βούληση να βλέπουμε πέρα από στερεότυπα. Όταν η πρόοδος είναι συλλογική, είναι και πιο ουσιαστική.

Ποια είναι η πιο ουσιαστική συμβουλή που θα δίνατε σε ένα νέο άνθρωπο που ξεκινά την καριέρα του στην τεχνολογία σήμερα;

Να μη φοβάται να δοκιμάζει νέα εργαλεία, νέες προσεγγίσεις, νέες δυνατότητες. Είμαστε άλλωστε ένας από τους κλάδους που χαρακτηρίζεται από διαρκή εξέλιξη, στο επάγγελμά μας και ειδικά όσοι ασχολούνται με το λογισμικό βρίσκονται σε μια συνεχή εξελικτική διαδικασία, καθώς διαρκώς εμφανίζονται νέα εργαλεία και περιβάλλοντα ανάπτυξης.

Ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση ή ευκαιρία για τον χώρο της τεχνολογίας στην επόμενη δεκαετία;

Με βάση τα δεδομένα στον παρόντα χρόνο θα πω ότι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και, για να είμαι περισσότερο ακριβής, η ενσωμάτωσή της με τρόπο που θα είναι αποτελεσματικός, ηθικός, βιώσιμος και ασφαλής.  Η μεγάλη ευκαιρία είναι να αξιοποιήσουμε αυτή τη δυναμική τεχνολογία για να λύσουμε πολύπλοκα προβλήματα στην υγεία, το κλίμα, την εκπαίδευση. Ήδη βλέπουμε πολλές ενθαρρυντικές εξελίξεις. Μεγάλη όμως πρόκληση θα είναι να αξιοποιήσουμε τη συγκεκριμένη δύναμη με τρόπο που να προσφέρει ασφάλεια, δικαιοσύνη και βιωσιμότητα.