Στη σκιά της οικονομικής κρίσης συνεχίζει να κινείται η ελληνική οικονομία και κοινωνία, με τα επακόλουθά της να επηρεάζουν αρνητικά την κατανάλωση στην Ελλάδα και τους πολίτες να μην αναμένουν κάποια θεαματική βελτίωση. Σύμφωνα με την έρευνα της GfK για το καταναλωτικό κλίμα στην Ευρώπη το τρίτο τρίμηνο, οι οικονομικές προσδοκίες στην Ελλάδα μπορεί να αυξήθηκαν κατά 7,7 μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο, όντας όμως στις -37,1 μονάδες, ο δείκτης εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ πιο κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο των 0 μονάδων. 

Ο δείκτης κατανάλωσης υποχώρησε στη χαμηλότερή του τιμή από τον Αύγουστο του 2012Παρόμοια είναι και η εικόνα που αφορά στις εισοδηματικές προσδοκίες. Ο σχετικός δείκτης αυξήθηκε κατά 6,9 μονάδες κατά τους τελευταίους 3 μήνες. Ωστόσο, όντας στις -37,5 μονάδες, ο δείκτης συνεχίζει να παραμένει σε αρνητικό έδαφος. Οι καταναλωτές δεν πιστεύουν επομένως ότι τα ποσοστά ανεργίας θα πέσουν ή ότι οι μισθοί και τα ημερομίσθια θα αυξηθούν προς το παρόν. 

Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν ότι η τάση προς κατανάλωση συνεχίζει να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, ο σχετικός δείκτης αυξήθηκε κατά 2,2 μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο, φτάνοντας στις -42,8 μονάδες το Σεπτέμβρη. Ωστόσο, υποχώρησε στη χαμηλότερή του τιμή από τον Αύγουστο του 2012, φτάνοντας στις -49,1 μονάδες τον Ιούλιο. Εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής κατάστασης και των υψηλών επιπέδων ανεργίας, πολλοί Έλληνες συνεχίζουν να δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμα και τις πιο απλές καθημερινές τους ανάγκες. 

Καταναλωτικό κλίμα στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του GfK Consumer Climate Europe, στην αρχή του τρίτου τριμήνου το ζήτημα, που απασχόλησε περισσότερο την κοινή γνώμη σε διακρατικό επίπεδο, ήταν η απόφαση των Βρετανών να φύγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε όλες τις χώρες και, κυρίως, στη Μεγάλη Βρετανία, η διάθεση των καταναλωτών και, πάνω από όλα, οι οικονομικές προσδοκίες μειώθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις, δραματικά. 

Το καταναλωτικό κλίμα για την Ευρώπη των 28 μειώθηκε από τις 13,1 μονάδες τον Ιούνιο στις 10,0 μονάδες τον Ιούλιο. Τον Σεπτέμβριο, ο δείκτης είχε ανακάμψει στις 12,3 μονάδες. Παρόλα αυτά, ήδη τον Αύγουστο, οι συζητήσεις γύρω από το Brexit, στην Ευρώπη, άρχισαν να θεωρούνται δευτερεύον θέμα. Κυριάρχησαν άλλα θέματα που αφορούσαν συγκεκριμένες χώρες. Οι συνέπειες που θα έχει το Brexit στη ψυχολογία των Ευρωπαίων καταναλωτών θα γίνουν φανερές αφού ξεκινήσουν οι πραγματικές διαπραγματεύσεις για την επικείμενη έξοδο της Βρετανίας.

Από οικονομικής άποψης, η Ευρώπη, σύμφωνα με την έρευνα, αναπτύσσεται θετικά. Όλες οι χώρες σχεδόν παρουσιάζουν οικονομική ανάπτυξη και μερικές μάλιστα σημειώνουν πολύ εντυπωσιακούς ρυθμούς. Αυτό φαίνεται επίσης και από τα στοι- χεία ανεργίας. Στις περισσότερες χώρες τα ποσοστά απασχόλησης αυξήθηκαν ενώ τα ποσοστά ανεργίας μειώθηκαν, ωστόσο, οι θετικές αυτές πτυχές δεν συνέβαλλαν στην αναπτέρωση των οικονομικών και εισοδηματικών προσδοκιών των καταναλωτών, με την πρόθεση για πραγματοποίηση αγορών να μην συνάδει απαραίτητα με την οικονομική ανάπτυξη κάθε χώρας. 

Τέλος, τα θέματα που κυριάρχησαν στα πρωτοσέλιδα των κρατών μελών της Ε.Ε. αφορούσαν συγκεκριμένες χώρες, γενικούς ψυχολογικούς παράγοντες αλλά και θεμελιώδεις αβεβαιότητες όπως ο συνεχιζό- μενος πόλεμος στη Συρία, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία και τη Γερμανία, η άνοδος των ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμάτων στις εκλογές και στις δημοσκοπήσεις και οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.