Ένα νέο κύμα ψηφιακής απάτης κάνει την εμφάνισή του, παγκοσμίως, με θύματα ανθρώπους, που αναζητούν εργασία. Οι «απάτες με προσφορά εργασίας» εκμεταλλεύονται την ανάγκη για εισόδημα, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής πίεσης και βασίζονται στη δημιουργία ψευδαισθήσεων μέσα από τεχνικές παιγνιοποίησης (gamification). Οι δράστες υπόσχονται εύκολες, καλά αμειβόμενες εργασίες, ζητούν ωστόσο χρήματα εκ των προτέρων, οδηγώντας τα θύματα σε οικονομική ζημία.

Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) των ΗΠΑ, μόνο στο 1ο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν περισσότερα από 20.000 περιστατικά, έναντι 5.000 το 2023. Η αύξηση είναι εντυπωσιακή, ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι πραγματικοί αριθμοί μπορεί να είναι πολλαπλάσιοι.

Απάτες με προσφορά εργασίας: Το νέο κύμα εξαπάτησης χτυπά όσους αναζητούν δουλειά

Τα στοιχεία του FBI δείχνουν ότι οι απατεώνες απέσπασαν πάνω από $264 εκατ. το 2024, μέσω απατών, που παρουσιάζονται ως «ευκαιρίες εργασίας». Το φαινόμενο, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στις ΗΠΑ.

Οι ίδιες πρακτικές έχουν αρχίσει να καταγράφονται και στην Ευρώπη, με αναφορές και από την Ελλάδα. Η οικονομική πίεση και η ανεργία δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τους απατεώνες, που αξιοποιούν κάθε διαθέσιμο ψηφιακό μέσο για να στοχεύσουν ανυποψίαστους πολίτες.

Πώς εξαπατούν τους πολίτες

Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι οι λεγόμενες «task scams». Οι απατεώνες προσεγγίζουν τα θύματα με μηνύματα σε εφαρμογές, όπως WhatsApp ή Telegram, προτείνοντας απλές διαδικτυακές εργασίες - από την προώθηση προϊόντων έως τη «βελτιστοποίηση εφαρμογών».

Οι χρήστες βλέπουν υποτιθέμενα έσοδα να αυξάνονται σε πλασματικές πλατφόρμες, ώσπου τους ζητείται να «αναβαθμίσουν» τον λογαριασμό ή να «ξεκλειδώσουν» τα κέρδη πληρώνοντας, συνήθως σε κρυπτονομίσματα. Από τη στιγμή που καταβληθεί το ποσό, τα χρήματα χάνονται οριστικά.

Η διεθνής εταιρεία κυβερνοασφάλειας ESET τονίζει ότι οι απάτες αυτές αξιοποιούν μια κοινή συνταγή: άμεση προσέγγιση, ασαφείς περιγραφές θέσεων, υπόσχεση υψηλών αποδοχών και τελική απαίτηση καταβολής χρημάτων. Μάλιστα, για να πείσουν τα θύματα, συχνά δημιουργούν ομαδικές συνομιλίες με δήθεν «εργαζόμενους» που έχουν ήδη επωφεληθεί - στην πραγματικότητα, πρόκειται για συνεργούς των απατεώνων.

Εκτός από όπως «εργασίες επί πληρωμή», συχνές είναι και όπως μέθοδοι εξαπάτησης: ψεύτικες αγγελίες σε αξιόπιστες ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας, μηνύματα από «υπεύθυνους προσλήψεων» με ελκυστικές προτάσεις, ακόμη και απαντήσεις σε δημοσιευμένα βιογραφικά. Στόχος είναι η απόσπαση προσωπικών δεδομένων ή χρημάτων για ανύπαρκτες διαδικασίες, όπως «εκπαιδεύσεις» ή «έλεγχοι ποινικού μητρώου».

Πώς να προστατευτείτε

Οι ειδικοί συστήνουν επαγρύπνηση με την ESET να προτείνει πέντε βασικούς κανόνες αυτοπροστασίας:

• Μην απαντάτε σε ανεπιθύμητες προτάσεις εργασίας.
• Ερευνήστε πάντα την εταιρεία και τον υπεύθυνο που επικοινωνεί.
• Αν μια προσφορά φαίνεται υπερβολικά καλή, πιθανότατα πρόκειται για απάτη.
• Η έλλειψη επίσημης συνέντευξης είναι προειδοποιητικό σημάδι.
• Μην πληρώνετε ποτέ για θέση εργασίας.
• Μην κοινοποιείτε προσωπικά ή οικονομικά στοιχεία σε ανεπίσημα κανάλια.

«Σε έναν κόσμο, όπου η αναζήτηση εργασίας μεταφέρεται ολοένα και περισσότερο στο διαδίκτυο, η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η καχυποψία απέναντι σε υπερβολικά ελκυστικές προτάσεις είναι απαραίτητες», αναφέρει η ESET.