Η τεχνητή νοημοσύνη και τα κρυπτονομίσματα βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο της προσοχής των ευρωπαϊκών Αρχών, καθώς θεωρούνται αναδυόμενες πηγές συστημικού κινδύνου. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 59ης συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ESRB), οι εξελίξεις σε αυτούς τους δύο τομείς ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των αγορών, αλλά και να δημιουργήσουν νέες μορφές αβεβαιότητας.

Το Επιστημονικό Συμβουλευτικό Όργανο του ESRB ολοκλήρωσε μια ειδική έκθεση για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τον συστημικό κίνδυνο, η οποία θα δημοσιευθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Η μελέτη αναγνωρίζει τα πολλαπλά οφέλη της AI για την οικονομία και την κοινωνία, αλλά επισημαίνει ότι η συγκέντρωση τεχνογνωσίας και δεδομένων σε λίγους παρόχους ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινές εκθέσεις και παράλληλες αποτυχίες σε περιόδους αστάθειας.

Η εξάρτηση από λίγους παρόχους AI μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντική νέα ευπάθεια στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα

Το ESRB προειδοποιεί πως η ευρεία χρήση παρόμοιων αλγορίθμων και μοντέλων μηχανικής μάθησης μπορεί να ενισχύσει στις κύκλους μεταβλητότητας στις αγορές, επιτείνοντας υφιστάμενους συστημικούς κινδύνους. 

Παράλληλα, το Συμβούλιο εστιάζει στα κρυπτονομίσματα και ειδικότερα στα stablecoins, τα οποία αποτελούν αυξανόμενη πρόκληση για τη νομισματική σταθερότητα. Στην επικείμενη έκθεση για τα crypto-assets, το ESRB θα αναλύσει την ταχεία εξάπλωση των crypto-investment προϊόντων και τη λειτουργία πολυλειτουργικών επιχειρηματικών ομίλων, που δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα σε διαφορετικές αγορές.

Περί κρυπτονομισμάτων

Οι «πολυεκδοτικές» δομές stablecoins, με εκδόσεις τόσο εντός, όσο και εκτός ΕΕ, χαρακτηρίζονται από δομικές ευπάθειες που απαιτούν, όπως αναφέρει το Συμβούλιο, επείγουσα ρυθμιστική παρέμβαση. Επιπλέον, τονίζεται ότι οι πολυλειτουργικοί όμιλοι συχνά λειτουργούν υπό χαλαρότερα εποπτικά καθεστώτα σε σχέση με τα παραδοσιακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δημιουργώντας ανισορροπίες στα κανονιστικά πρότυπα. 

Πέρα από τις τεχνολογικές προκλήσεις, το ESRB διαπιστώνει ότι οι συστημικοί χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι στην ΕΕ παραμένουν αυξημένοι, εν μέσω παρατεταμένης γεωπολιτικής αβεβαιότητας και υπερβολικών αποτιμήσεων στις αγορές. Η πρόσφατη συμφωνία δασμών ΗΠΑ–ΕΕ έχει μειώσει μερικώς την εμπορική αβεβαιότητα, χωρίς όμως να εξαλείψει τις επιπτώσεις της στην οικονομική δραστηριότητα και στο επενδυτικό κλίμα.

Το Συμβούλιο σημειώνει ότι η παγκόσμια αύξηση της διάθεσης για ρίσκο έχει οδηγήσει σε ιστορικά υψηλές αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων, που φαίνονται όλο και περισσότερο ασύμβατες με τα μακροοικονομικά θεμελιώδη μεγέθη. Προειδοποιεί, επίσης, ότι μια απότομη μεταστροφή στο επενδυτικό κλίμα θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές διαταραχές στις αγορές.

Η συνολική εικόνα, όπως την αποτυπώνει το Συμβούλιο, είναι σαφής: η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα φάση, όπου η τεχνολογία - είτε μέσω της τεχνητής νοημοσύνης είτε μέσω των κρυπτονομισμάτων - αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η ανάγκη για εποπτεία, διαφάνεια και διεθνή συνεργασία καθίσταται επιτακτική, προκειμένου η καινοτομία να μη μετατραπεί σε πηγή συστημικού κινδύνου.