Μία από τις πιο εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην ιστορία της απονομής δικαιοσύνης στην Ένωση δρομολογεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με την παρουσίαση της δέσμης μέτρων για την Ψηφιακή Δικαιοσύνη 2030 (Digital Justice Package 2030), η Επιτροπή χαράσσει ένα στρατηγικό μονοπάτι, που στοχεύει να μετασχηματίσει πλήρως τα συστήματα δικαιοσύνης των κρατών-μελών, αξιοποιώντας τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Digital Justice Package 2030: 14 δράσεις για την αξιοποίηση της ΑΙ, την άρση τεχνικών εμποδίων και τη διαλειτουργικότητα

Σύμφωνα με την Επιτροπή, πρόκειται για έναν οδικό χάρτη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής, ενισχύει την προσβασιμότητα και βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης προς όφελος πολιτών, επιχειρήσεων και θεσμών.

Το Digital Justice Package 2030 αποτελείται από δύο ολοκληρωμένες στρατηγικές: το DigitalJustice@2030 Strategy, δηλαδή το πλαίσιο δράσεων για την αξιοποίηση ψηφιακών και τεχνολογικών εργαλείων και το European Judicial Training Strategy 2025-2030, ήτοι η στρατηγική για τη συστηματική εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών της δικαιοσύνης. Μαζί οι δυο στρατηγικές, σχηματίζουν ένα φιλόδοξο σχέδιο, που επιδιώκει να ενισχύσει την ταχύτητα, τη διαφάνεια και την ανθεκτικότητα των δικαστικών συστημάτων.

14 δράσεις για μια ευέλικτη και σύγχρονη Δικαιοσύνη

Η στρατηγική DigitalJustice@2030 περιγράφει 14 εφαρμόσιμα μέτρα, που θα επιτρέψουν στα κράτη-μέλη να ξεκλειδώσουν το πλήρες δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης και των ψηφιακών υποδομών.

Κύριες παρεμβάσεις είναι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για ψηφιακά εργαλεία που ήδη χρησιμοποιούνται από νομικούς επαγγελματίες, μέσω του European e-Justice Portal, η δημιουργία ευρωπαϊκής ψηφιακής “εργαλειοθήκης” (toolbox), που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να μοιράζονται IT και AI λύσεις, μειώνοντας κόστος και χρόνο ανάπτυξης, η ενίσχυση του European Legal Data Space, με στόχο ευρύτερη πρόσβαση στη νομοθεσία και τη νομολογία, αλλά και ανάπτυξη αξιόπιστων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης προσαρμοσμένων σε δικαστικές ανάγκες.

Έτερη παρέμβαση αφορά τη μελέτη για την αντιμετώπιση προβλημάτων διαλειτουργικότητας, ειδικά σε διασυνοριακές βιντεοδιασκέψεις, ώστε να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ δικαστικών συστημάτων διαφορετικών χωρών. Οι δράσεις αυτές στοχεύουν να δημιουργήσουν ένα ευέλικτο, χωρίς αποκλεισμούς και τεχνολογικά ώριμο σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

Θεμέλιο της ψηφιακής δικαιοσύνης

Καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να γίνει χωρίς ανθρώπινο δυναμικό κατάλληλα εξοπλισμένο. Γι’ αυτό η European Judicial Training Strategy 2025-2030 προβλέπει: πρακτική κατάρτιση σε ψηφιακά συστήματα διαχείρισης υποθέσεων, εκπαίδευση σε εργαλεία ασφαλούς επικοινωνίας, εξοικείωση με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και κατάρτιση στο ευρωπαϊκό ψηφιακό δίκαιο, όπως ο Digital Services Act.

Το νέο πακέτο μέτρων στηρίζει επίσης το Digital Decade Policy Programme, που θέτει στόχο όλες οι βασικές δημόσιες υπηρεσίες να προσφέρονται διαδικτυακά έως το 2030 και την πρωτοβουλία Union of Skills, για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των Ευρωπαίων εργαζομένων.