Την ψηφιακή διπλωματία θέτει στο επίκεντρο της στρατηγικής της η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μια εποχή όπου η τεχνολογία εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Η ΕΕ αυτήν την περίοδο, εκτός από τη θέσπιση κανόνων για την εσωτερική της αγορά, εντείνει τη στρατηγική ψηφιακής διπλωματίας, που στοχεύει πέρα από τα σύνορά της.

Οι Συμφωνίες Ψηφιακής Συνεργασίας (Digital Partnership Agreements - DPAs) αποτελούν την αιχμή αυτής της στρατηγικής, δημιουργώντας νέες γέφυρες με εταίρους που μοιράζονται κοινές αξίες και φιλοδοξίες στον ψηφιακό χώρο. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές εμπορικές συμφωνίες που εστιάζουν, κυρίως, στην πρόσβαση σε αγορές αγαθών και υπηρεσιών, οι DPAs δίνουν έμφαση σε θέματα, όπως η διευκόλυνση του ηλεκτρονικού εμπορίου και οι διασυνοριακές ροές δεδομένων.

Η ΕΕ οικοδομεί νέες ψηφιακές συμμαχίες με Ιαπωνία, Κορέα, Σιγκαπούρη και Καναδά

Επίσης, στο επίκεντρο των Συμφωνιών Ψηφιακής Συνεργασίας τίθεται η προστασία προσωπικών δεδομένων και καταναλωτών στο διαδίκτυο, η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και η συνεργασία σε επίπεδο τεχνολογικής καινοτομίας. Πρακτικά, δηλαδή, συνδυάζουν το εμπορικό με το θεσμικό στοιχείο, οικοδομώντας συμμαχίες που βασίζονται τόσο σε οικονομικά όσο και σε θεσμικά θεμέλια.

Οι πρώτοι εταίροι της ΕΕ

Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ υπέγραψε συμφωνίες με την Ιαπωνία (2022), τη Σιγκαπούρη (2023), τον Καναδά (2023) και πιο πρόσφατα την Κορέα (2025). Παρά τις επιμέρους διαφορές, όλα τα DPAs έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως η προώθηση του διασυνοριακού ψηφιακού εμπορίου, η προσέλκυση άμεσων ξένων άμεσων επενδύσεων στον ψηφιακό τομέα και η δημιουργία Συμβουλίων Ψηφιακής Συνεργασίας, τα οποία παρακολουθούν την εφαρμογή και προτείνουν αναθεωρήσεις.

Τα Συμβούλια αυτά λειτουργούν ως θεσμικά εργαλεία για την ασφάλεια, τη συνδεσιμότητα, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη διαλειτουργικότητα, εισάγοντας παράλληλα τα ευρωπαϊκά πρότυπα (όπως το GDPR) στα νέα ψηφιακά οικοσυστήματα.

Ο ρόλος του ΠΟΕ

Παράλληλα με τις διμερείς συμφωνίες, η ΕΕ συμμετέχει ενεργά στις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Από το 2019, περισσότεροι από 80 εταίροι συμμετέχουν στην «Πρωτοβουλία Κοινού Ηλεκτρονικού Εμπορίου» με στόχο τη διαμόρφωση κοινού πλαισίου κανόνων.

Ένα σταθερό σημείο σε όλες τις συμφωνίες είναι η δέσμευση για μόνιμη απαγόρευση δασμών στις ηλεκτρονικές μεταβιβάσεις, βασισμένη στη μακροχρόνια αναστολή του ΠΟΕ. Με τον τρόπο αυτό, οι DPAs προσφέρουν νομική ασφάλεια και προβλεψιμότητα στις επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο.

Οι επιτυχίες και τα κενά

Μέχρι σήμερα, οι DPAs έχουν συμβάλει στη διευκόλυνση του εμπορίου και στην ενίσχυση των επενδύσεων στον ψηφιακό τομέα. Ωστόσο, παραμένει περιορισμένη η πρόοδος στη δημιουργία κοινών επιχειρήσεων ή δημόσιων δομών, που θα στήριζαν την καινοτομία και την παραγωγή ψηφιακών αγαθών και υπηρεσιών σε πιο απτό επίπεδο.

Η ΕΕ, με την Διεθνή Ψηφιακή Στρατηγική που ανακοίνωσε, επιδιώκει να τοποθετηθεί ως ρυθμιστής και πρότυπο στο παγκόσμιο ψηφιακό γίγνεσθαι. Μέσα από τις DPAs, δεν προωθεί μόνο την ανάπτυξη του εμπορίου, αλλά και τις ευρωπαϊκές αξίες: την προστασία της ιδιωτικότητας, τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα. Σε έναν κόσμο, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις και η τεχνολογική κούρσα κορυφώνονται, η «ψηφιακή διπλωματία» γίνεται στρατηγικό εργαλείο ισχύος.