Σε μια εποχή που η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση αποτελούν στρατηγικούς στόχους για την Ευρώπη και την Ελλάδα, η πραγματικότητα στις ελληνικές επιχειρήσεις δείχνει ένα διαφορετικό τοπίο: μόλις μία στις τέσσερις εταιρείες προσφέρει συστηματική εκπαίδευση στο προσωπικό της σχετικά με τις δεξιότητες, που απαιτούνται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης.

Αυτό προκύπτει από την έρευνα που εκπόνησε η Adecco Ελλάδος σε συνεργασία με το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics, με στόχο τη χαρτογράφηση της ελληνικής αγοράς εργασίας και των διαδικασιών ανθρώπινου δυναμικού στη μετά-COVID εποχή. Η μελέτη, που βασίστηκε σε δείγμα 407 επιχειρήσεων, αναδεικνύει ένα σημαντικό έλλειμμα στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή προγραμμάτων κατάρτισης, τη στιγμή που ο μετασχηματισμός της εργασίας προχωρά με ταχύτητα.

Ανεπαρκής προετοιμασία των επιχειρήσεων για την ψηφιακή μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης

Παρ’ ότι το 98% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι παρέχει κάποια μορφή κατάρτισης, μόνο μία στις τέσσερις προσφέρει εκπαίδευση με επίκεντρο την πράσινη ή την ψηφιακή μετάβαση. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το εύρημα ότι το 40% των επιχειρήσεων δεν αναγνωρίζει καμία μεταβολή στις απαιτούμενες δεξιότητες λόγω της ψηφιακής μετάβασης, ούτε κάποια επίπτωση στο προσωπικό τους. Για την πράσινη μετάβαση, το ποσοστό αυτό φτάνει το 70%.

Η αδράνεια αυτή δείχνει περιορισμένη συνειδητοποίηση ή ελλιπή κατανόηση των προκλήσεων, που φέρνουν οι τεχνολογικές εξελίξεις. Ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο συζητείται ο μετασχηματισμός των δεξιοτήτων ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, στην Ελλάδα ο ρυθμός προσαρμογής παραμένει χαμηλός.

Μετασχηματισμός δεξιοτήτων

Το χάσμα αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει και η ανάλυση ανά μέγεθος επιχείρησης. Οι μεγάλες επιχειρήσεις (με διεθνή προσανατολισμό) εμφανίζονται πιο δραστήριες, με το 75% να εφαρμόζει επίσημα εκπαιδευτικά προγράμματα, σε αντίθεση με τις μικρομεσαίες, όπου το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται στο 50%.

Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο προβληματική, αν ληφθεί υπόψη η είσοδος νέων εργαζομένων στην αγορά. Οι μικρές επιχειρήσεις, που κυριαρχούν ποσοτικά στην ελληνική οικονομία, προσλαμβάνουν κατά κανόνα μόνο άτομα με προϋπηρεσία. Το 46% των πολύ μικρών επιχειρήσεων το δηλώνει ρητά, έναντι μόλις 16% στις πολύ μεγάλες. Αυτό σημαίνει ότι οι μικρές εταιρείες δεν επενδύουν ούτε στην κατάρτιση, ούτε στη διαμόρφωση μελλοντικών ψηφιακών δεξιοτήτων, γεγονός που περιορίζει περαιτέρω την ανάπτυξη ψηφιακής κουλτούρας.

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντιμετωπίζεται από το σύνολο των επιχειρήσεων ως τεχνολογική επανάσταση, που απαιτεί νέα εργαλεία και αλλαγές. Παρά το ότι οι τεχνολογίες ΤΝ ήδη μεταμορφώνουν τον τρόπο λειτουργίας πολλών κλάδων, η πλειονότητα των επιχειρήσεων δεν έχει ακόμα αναγνωρίσει την ανάγκη να προετοιμάσει το ανθρώπινο δυναμικό για αυτό το νέο πλαίσιο.

Η έρευνα της Adecco φωτίζει και ένα ακόμη σημαντικό εύρημα: η εμπειρία παραμένει ο καθοριστικότερος παράγοντας στις αποφάσεις προσλήψεων, πολύ περισσότερο από τη συνάφεια σπουδών ή τις ψηφιακές/κοινωνικές δεξιότητες. Αυτό καταδεικνύει την επιμονή σε παραδοσιακά κριτήρια επιλογής προσωπικού, ακόμα και σε περιβάλλοντα που αλλάζουν ραγδαία.

Κάνουν προσλήψεις

Σε κάθε περίπτωση, η εγχώρια επιχειρηματική σκηνή εμφανίζεται πρόθυμη να επεκταθεί  με την πλειονότητα των επιχειρήσεων να βρίσκεται σήμερα σε αναζήτηση εργατικού δυναμικού, αντικατοπτρίζοντας τη γενικότερη κινητικότητα και την αναπτυξιακή δυναμική της αγοράς εργασίας.

Συγκεκριμένα, το 70% δηλώνει ότι αναζητά προσωπικό, ποσοστό που δείχνει συγχρόνως αυξημένη ζήτηση για εργασία και πρόθεση επέκτασης των δραστηριοτήτων τους. Παράλληλα, το 57% αναμένει αύξηση του εργατικού δυναμικού τους εντός του έτους και ένδειξη θετικών προσδοκιών για το οικονομικό τους μέλλον. Τέλος, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις δεν θεωρούν τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες ως εμπόδιο στην επέκτασή τους, κάτι που φανερώνει εμπιστοσύνη στο οικονομικό περιβάλλον και στις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης.