Έρευνες - Μελέτες

Ουραγός στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2019 η Ελλάδα

11 ΙΟΥΝ 2019

Πολύτιμο έδαφος σε επίπεδο ψηφιακής ανταγωνιστικότητας, εξακολουθεί να χάνει η Ελλάδα. Η χώρα παραμένει ουραγός των ευρωπαϊκών εταίρων της για τις ψηφιακές της επιδόσεις, οι οποίες την κατατάσσουν στους ουραγούς της Ευρώπης. Το 2019 καταλαμβάνει μόλις την 26η θέση στο σύνολο των 28 κρατών-μελών της Ένωσης στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ε.Ε. για το 2019 (Digital Economy and Society Index-DESI), ο οποίος ανακοινώθηκε χθες.

Η χώρα, αν και πέτυχε ελαφρά βελτίωση των επιδόσεων της, κατατάσσεται μόλις στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε.Ο DESI αξιολογεί τις ψηφιακές επιδόσεις και την πρόοδο κάθε χώρας με βάση πέντε επιμέρους άξονες: συνδεσιμότητα, ανθρώπινο κεφάλαιο, χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών, ενσωμάτωση της τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις, ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.

Στη διάρκεια του τελευταίου έτους, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση του DESI 2019, η Ελλάδα σημείωσε ελαφρώς μεγαλύτερη πρόοδο από το μέσο όρο της Ε.Ε. Βελτίωσε οριακά τις επιδόσεις της στο ανθρώπινο κεφάλαιο, αυξάνοντας το ποσοστό των ειδικών στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) επί της συνολικής απασχόλησης για τρίτο συνεχόμενο έτος, ενώ αυξήθηκε και ο αριθμός των πτυχιούχων ΤΠΕ για δεύτερο συνεχές έτος. Η χώρα σημείωσε πρόοδο και στην προσφορά ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, αν και η βαθμολογία της παραμένει κάτω του κοινοτικού μέσου όρου.

Όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, η μετάβαση σε ευρυζωνικές επικοινωνίες υψηλής και υπερυψηλής ταχύτητας - σύμφωνα με την έκθεση DESI 2019 - πραγματοποιείται με πολύ πιο αργούς ρυθμούς απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θετικό στοιχείο, πάντως, θεωρείται η αύξηση του αριθμού των χρηστών του Διαδικτύου, με τους Έλληνες να αξιολογούνται ως ενεργοί χρήστες υπηρεσιών, όπως οι βιντεοκλήσεις και η παρακολούθηση online μαθημάτων. Ωστόσο, η πρόοδος στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις εταιρείες είναι αργή, με εξαίρεση τη χρήση των μαζικών δεδομένων (big data) από τις επιχειρήσεις, η οποία υπερβαίνει το μέσο όρο.

Ελληνικές επιδόσεις: Συνδεσιμότητα

Με βαθμολογία 41,2, η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. στη συνδεσιμότητα, χωρίς να έχει κάνει πρόοδο σε σχέση με το 2017. Η χώρα αν και έχει ευρεία διαθεσιμότητα σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων (κάλυψη 96%, 97% στην Ε.Ε.), η διείσδυση κινείται με αργούς ρυθμούς και ανέρχεται στο 74% (77% στην Ε.Ε.). Παρ’ ότι σημείωσε πρόοδο 13 ποσοστιαίων μονάδων, η Ελλάδα καταλαμβάνει μόλις την 26η θέση όσον αφορά την κάλυψη NGA ανά νοικοκυριό, με ποσοστό που υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου του 83% της Ε.Ε. Επιπλέον, η χώρα δεν διαθέτει σχεδόν κανένα ευρυζωνικό δίκτυο υπερυψηλής ταχύτητας.

Παρά την αύξηση της διείσδυσης κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών κατά 8 μονάδες, ο τρέχων αριθμός είναι 74 συνδρομές ανά 100 άτομα, κατά πολύ χαμηλότερος από το μέσο όρο των 96 συνδρομών ανά 100 άτομα στην Ε.Ε. Παρ’ ότι οι συνδρομές σε ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας έχουν αυξηθεί κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες, αγγίζοντας το 11%, παραμένουν αρκετά κάτω από το μέσο όρο του 41% της Ε.Ε.

Οι επιδόσεις της Ελλάδας, όσον αφορά την τεχνολογία 4G, είναι καλύτερες, καθώς η κάλυψη αγγίζει το 92%, πλησιάζοντας το μέσο όρο του 94% της Ε.Ε.

Ανθρώπινο κεφάλαιο

Στη διάσταση του ανθρώπινου κεφαλαίου, οι επιδόσεις της Ελλάδας παραμένουν κατά πολύ χαμηλότερες από το μέσο όρο της Ε.Ε., αν και σημειώνεται πρόοδος. Το 2017 μόνο το 46% των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 είχαν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες (57% στην Ε.Ε.). Από το 54% των ατόμων, που δεν έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες, το 31% δεν έχει καμία ψηφιακή δεξιότητα (μέσος όρος στην Ε.Ε. 17%).

Επιπλέον, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το μικρότερο μερίδιο ειδικών ΤΠΕ επί του συνόλου των εργαζομένων: 1,6% το 2017 (μέσος όρο 3,7% στην Ε.Ε.), παρ’ ότι έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος τα τελευταία τρία χρόνια. Παρατηρείται επίσης - σύμφωνα με την έκθεση του DESI για την Ελλάδα - σημαντική διαφορά μεταξύ των φύλων: μόλις το 10,9% των ατόμων που απασχολούνται στις ΤΠΕ είναι γυναίκες, το ποσοστό ειδικών ΤΠΕ στο σύνολο των απασχολούμενων γυναικών είναι επίσης πολύ χαμηλό 0,4% (1,4% στην Ε.Ε.).

Όσον αφορά το ποσοστό των πτυχιούχων ΤΠΕ επί του συνόλου των πτυχιούχων (3,2%), οι επιδόσεις της Ελλάδας υπολείπονται του μέσου όρου της Ε.Ε.

Χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών

Και στη χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών, η Ελλάδα υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου, αν και ο αριθμός των χρηστών του Διαδικτύου αυξάνεται. Το 87% των Ελλήνων χρηστών ενημερώνεται στο Διαδίκτυο, ποσοστό που υπερβαίνει κατά πολύ το μέσο όρο του 72% της Ε.Ε. Η χρήση των βιντεοκλήσεων ανήλθε στο 61% το 2018 (48% το 2017) και είναι πιο διαδεδομένη σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. (49% το 2018).

Ωστόσο, αν και η χρήση διαδικτυακών τραπεζικών υπηρεσιών αυξάνεται για τρίτο συνεχόμενο έτος (38%), το ποσοστό παραμένει πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο του 64% της Ε.Ε. Το ίδιο ισχύει και για τις ηλεκτρονικές αγορές, καθώς το ποσοστό των χρηστών, που αγοράζουν online, ανέρχεται στο 49%, αλλά παραμένει κάτω από το μέσο όρο του 69% της Ε.Ε.

Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας

Στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 22η θέση στην Ε.Ε., με το ποσοστό της να υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της Ε.Ε. Αν και η κατάταξη παρέμεινε ίδια, σημειώθηκε μικρή πρόοδος σε επιμέρους δείκτες. Για παράδειγμα, οι ελληνικές επιχειρήσεις αξιοποιούν όλο και περισσότερο δυνατότητες, που παρέχουν τα big data: το 13% των εταιρειών αναφέρει ότι χρησιμοποιεί big data (12% στην Ε.Ε.). Επίσης, το 21% των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ποσοστό ίσο με το μέσο όρο της Ε.Ε. Ωστόσο, μόνο το 7% των εταιρειών - από 18% στην Ε.Ε. - χρησιμοποιεί το cloud (το ποσοστό αυτό πάντως αντιπροσωπεύει αύξηση 2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος). Εξάλλου, το ποσοστό των επιχειρήσεων, που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πωλήσεις, παρέμεινε σταθερό στο 11% το 2018, όπως ήταν το 2017. Και ο κύκλος εργασιών από το ηλεκτρονικό εμπόριο, επίσης, παραμένει χαμηλός, μόλις στο 4% του συνολικού.

Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες

Αναφορικά με τη διαθεσιμότητα και τη χρήση ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, παρ’ ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην 27η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., υπολειπόμενη κατά πολύ του μέσου όρου της Ε.Ε., σημειώνει πρόοδο με ρυθμό μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ε.Ε. Η βαθμολογία της χώρας αυξήθηκε κατά 7,4 μονάδες το 2018, ενώ η μέση αύξηση στην Ε.Ε. την ίδια περίοδο ήταν 5 μονάδες.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι επιδόσεις είναι πολύ ικανοποιητικές, όσον αφορά το δείκτη ωριμότητας των ανοικτών δεδομένων, με συνολικό ποσοστό 74% το οποίο υπερβαίνει σημαντικά το μέσο όρο του 64 % της Ε.Ε. Από την πλευρά της προσφοράς (όσον αφορά την παροχή διαδικτυακών δημόσιων υπηρεσιών), η Ελλάδα συνέχισε να σημειώνει πρόοδο το 2018 με 23/100 προσυμπληρωμένα έντυπα σε σύγκριση με 14/100 το 2017, αλλά παραμένει πολύ κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. Επιπλέον, μόνο το 36% των χρηστών του Διαδικτύου είναι ενεργοί χρήστες υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, έναντι 64% στην Ε.Ε.

Από την άλλη πλευρά, η διαθεσιμότητα ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών για επιχειρήσεις αυξήθηκε σημαντικά, σημειώνοντας βαθμολογία 65. Όσον αφορά τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας, η Ελλάδα υπολείπεται του μέσου όρου της Ε.Ε.: μόνο το 10 % των ατόμων έχουν χρησιμοποιήσει υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης που παρέχονται διαδικτυακά.

Ευρωπαϊκές επιδόσεις

Συνολικά, στην Ευρώπη η συνδεσιμότητα έχει βελτιωθεί, αλλά παραμένει ανεπαρκής για να καλύψει τις ταχύτατα αυξανόμενες ανάγκες. Η συνδεσιμότητα υπερυψηλής ταχύτητας τουλάχιστον 100 Mbps είναι διαθέσιμη για το 60% των νοικοκυριών και ο αριθμός των συνδρομών σε ευρυζωνικές υπηρεσίες αυξάνεται. Το 20% των κατοικιών χρησιμοποιεί υπερταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις, αριθμός τέσσερις φορές υψηλότερος σε σχέση με το 2014. Η Σουηδία και η Πορτογαλία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης υπερταχέων ευρυζωνικών συνδέσεων, ενώ η Φινλανδία και η Ιταλία είναι οι πλέον προηγμένες όσον αφορά την εκχώρηση του φάσματος 5G.

Στον τομέα ανθρώπινο κεφάλαιο πάνω από το ένα τρίτο του ενεργού εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη δεν διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ενώ μόνο το 31% διαθέτει προηγμένες δεξιότητες.

Την ίδια στιγμή, αυξάνεται η ζήτηση για προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, καθώς η απασχόληση ειδικών στις ΤΠΕ αυξήθηκε κατά 2 εκατομμύρια θέσεις την τελευταία πενταετία. Η Φινλανδία, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο και η Εσθονία είναι πρωτοπόροι σε αυτήν τη διάσταση του δείκτη.

Σε επίπεδο χρήσης των διαδικτυακών υπηρεσιών, το 83% των Ευρωπαίων χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (έναντι 75% το 2014).

Από την άλλη πλευρά, μόνο το 11% του πληθυσμού της Ε.Ε. δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το Διαδίκτυο (έναντι 18% το 2014). Αναφορικά με την ενσωμάτωση της τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις όλο και περισσότερες χρησιμοποιούν υπηρεσίες cloud (18 % έναντι 11 % το 2014). Ωστόσο, ο αριθμός των επιχειρήσεων, που πωλούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους στο Διαδίκτυο, έχει παραμείνει στάσιμος στο 17 % τα τελευταία χρόνια.

Τέλος, στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες το 64% των χρηστών του Διαδικτύου που υποβάλλουν έντυπα στη δημόσια διοίκηση χρησιμοποιούν πλέον online διαύλους (έναντι 57% το 2014), γεγονός που καταδεικνύει την ευκολία των ηλεκτρονικών διαδικασιών σε σύγκριση με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Στη χρήση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής υγείας και διακυβέρνησης, η Φινλανδία και η Εσθονία λαμβάνουν την υψηλότερη βαθμολογία στο DESI.