Τα μεγάλα ψηφιακά έργα, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, εισέρχονται στην τελική ευθεία, με την προσπάθεια να επικεντρώνεται στην επιτάχυνση των διαδικασιών, προκειμένου να υλοποιηθούν εντός των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων του προγράμματος. Παράλληλα, στον ιδιωτικό τομέα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να επιταχύνουν τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό τους με την υποστήριξη της Πολιτείας. Τα επόμενα βήματα σε αυτά τα δύο κρίσιμα «μέτωπα», που θα συμβάλλουν στην ανάδειξη της Ελλάδας σε μία σύγχρονη ψηφιακή χώρα, καθώς και οι δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού που θα αξιοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, αποτέλεσαν το επίκεντρο ενδιαφέροντος για το πάνελ της θεματικής «Η επόμενη μέρα των ψηφιακών έργων & οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις» του digital economy forum 2023: Shaping Greece’s Digital Future.

Σχετικά με την επόμενη μέρα των ψηφιακών έργων, τοποθετήθηκε ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αρμόδιος για τη Φορολογική Πολιτική, κύριος Χάρης Θεοχάρης, ο οποίος, αφού υπογράμμισε ότι «η πληροφορική είναι μοχλός μετασχηματισμού της οικονομίας» τόνισε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να μειώσει, μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού και της τεχνολογίας το διαχειριστικό κόστος για επιχειρήσεις και πολίτες. «Η μεγαλύτερη πρόκληση για το 2024 είναι σίγουρα η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και οι πιθανοί κίνδυνοι που εγκυμονεί. Πρέπει το ΑΙ να γίνει σύμμαχος των επιχειρήσεων. Η καινοτομία έρχεται μέσα από την ευελιξία. Ιδιαίτερα στις ΜμΕ, αλλά και γενικά στις περισσότερες επιχειρήσεις, έχουμε παρατηρήσει ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να πραγματοποιηθούν έργα ψηφιακής ανάπτυξης, απ’ ότι πράσινης ανάπτυξης» τόνισε ο κ. Θεοχάρης.

Τη σκυτάλη για την έναρξη ομιλιών στο δεύτερο πάνελ τη τέταρτης ενότητας παρέλαβε ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ, κύριος Δημήτρης Σκάλκος. Κατά την παρέμβασή του, ο κ. Σκάλκος σημείωσε ότι πλέον «ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για το ΕΣΠΑ». Αφού απαρίθμησε τα ήδη διαθέσιμα και τα υπό ενεργοποίηση προγράμματα για την ενίσχυση των ελληνικών επιχειρήσεων στον δρόμο προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τόνισε: «Το 2024 θα είναι το έτος της πλήρους ενεργοποίησης των ψηφιακών έργων». Μάλιστα, γνωστοποίησε ότι τις επόμενες εβδομάδες έρχεται πρόγραμμα 190 εκατ. ευρώ για νεοσύστατες επιχειρήσεις, που θα έχει πόλο έλξης τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων & Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κύριος Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, στην παρέμβασή του, στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη σωστής προετοιμασίας των έργων, όπως και στη σημασία της ορθής συντήρησής τους, ενώ έδωσε έμφαση στο θέμα της έλλειψης προσωπικού, που έχει τις κατάλληλες γνώσεις για να τρέξει τα έργα. «Σήμερα τα έργα υλοποιούνται με έναν διαφορετικό τρόπο σε σχέση με το παρελθόν, με τη διαλειτουργικότητα να είναι το κλειδί αυτής της αλλαγής» τόνισε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «στοίχημα δεν είναι μόνο η απορρόφηση, αλλά η σωστή εκτέλεση των ψηφιακών έργων».

Ο διοικητής της  Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), κ. Γιώργος Πιτσιλής, μιλώντας στο ίδιο πάνελ, αφού τόνισε ότι πλέον «όλη η χώρα είναι ένα απέραντο ψηφιακό εργοτάξιο», αναφέρθηκε στα νέα ψηφιακά εργαλεία, που ενεργοποιεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι η ΑΑΔΕ κάνει σημαντικά βήματα, όπως η δυνατότητα άμεσης βιντεοκλήσης και εξυπηρέτησης από τον πρώτο διαθέσιμο εκπρόσωπο, με την οποία εμπλουτίζεται η ψηφιακή υπηρεσία myAADElive, ενώ έκανε λόγο για εισαγωγή τεχνητής νοημοσύνης στην ψηφιακή εξυπηρέτηση των φορολογικών εφαρμογών.

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας Α.Ε., κύριος Σταύρος Ασθενίδης, χαρακτήρισε ως μεγάλη πρόκληση την εμβάθυνση των ψηφιακών έργων: «Είναι ανάγκη να εμβαθύνουμε στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών και των έργων. Σε αντίθετη περίπτωση, «θα έχουμε απλά ένα συμβασιοποιημένο χάος». Ο κ. Ασθενίδης δεσμεύτηκε για ορθή υλοποίηση των έργων, που έχουν συμβασιοποιηθεί ή είναι σε διαγωνιστική διαδικασία, «ώστε να προλάβουμε τα χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, αλλά και του ΕΣΠΑ». 

Τη θεματική του τρίτου πάνελ της τέταρτης ενότητας σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων άνοιξε ο Πρόεδρος ΔΣ του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), κύριος Βασίλης Κορκίδης. Όπως τόνισε στην ομιλία του, επικαλούμενος τα στοιχεία μελετών, «η Ελλάδα έχει κάνει βήματα, αλλά δεν έχει κάνει ακόμη άλματα. Είμαστε σε καλό σημείο σε σχέση με την Ευρώπη ειδικά όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες. Όσον αφορά στις ΜμΕ, 6 στις 10 χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, 3 στις 10 έχουν λειτουργικό e-shop και 2 στις 10 έχουν μία online πλατφόρμα για τις πωλήσεις τους», σημείωσε.

«Τα επόμενα βήματα πρέπει να γίνουν με ταχύτητα. Οι υποδομές δεν φέρνουν μόνες τους αποτελέσματα, πρέπει να υπάρχουν τα κατάλληλα KPIs,. Σε όλο το εύρος των εταιρειών, τόσο ιδιωτικού όσο και δημόσιου τομέα, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι σε κάθε περίπτωση η κυβερνοασφάλεια και η προστασία των δεδομένων, γιατί πολύ εύκολα αυτό που έχουμε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια, μπορεί να καταστραφεί. Επομένως, πρέπει να δοθεί έμφαση και στην πρόληψη» σημείωσε από την πλευρά του ο Διευθύνων Σύμβουλος SPACE HELLAS, Δρ. Ιωάννης Μερτζάνης.

Από την πλευρά του ο Αντιπρόεδρος ΔΣ & Partner της DIADIKASIA Business Consulting, κύριος Αριστόδημος Θωμόπουλος, επεσήμανε τον μεγάλο κίνδυνο να μείνει η προσπάθεια ψηφιοποίησης στην επιφάνεια: «Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν μείνει στο back office και δεν έχουν επηρεάσει την καθημερινότητα του δημοσίου υπαλλήλου» ανέφερε χαρακτηριστικά. «Κάνοντας λόγο για ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου, το πρώτο μας μέλημα πρέπει να είναι η απλούστευση των διαδικασιών. Πρέπει να μειώσουμε τα διοικητικά βάρη του δημοσίου και μετά να έρθει η τεχνολογία να ψηφιοποιήσει μία νέα κατάσταση και όχι την υφιστάμενη» πρόσθεσε ο ίδιος.

Ο κύριος Γιάννης Κουτκουδάκης, Μέλος ΔΣ της Epsilon Net, σημείωσε ότι «είναι σημαντικό oι ελληνικές επιχειρήσεις να συνεχίσουν να επενδύουν στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό». Όπως είπε, ωστόσο, χρειάζεται, χρόνος ώστε να αφομοιώσουν, όλες αυτές τις αλλαγές που συντελούνται, ενώ πρόσθεσε ότι κρίσιμο θέμα για την επιτυχία του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι η εύρεση προσωπικού με τις κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες. «Πρέπει οι ελληνικές επιχειρήσεις να επενδύουν σε προσωπικό. Το φορολογικό πλαίσιο είναι επίσης σημαντικό για να μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να αφομοιώσουν όλες αυτές τις αλλαγές» σημείωσε ο κ. Κουτκουδάκης.

«Υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία και είναι η πιο σημαντική στιγμή για τις ΜμΕ να αξιοποιήσουν τους πόρους για ψηφιακό μετασχηματισμό. Στο ταξίδι τους οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κάνουν μία ιεράρχηση των αναγκών τους για να δουν άμεσα αποτελέσματα. Εγώ προσωπικά θα πρότεινα σε κάθε επιχείρηση την αξιοποίηση του cloud» ανέφερε από το βήμα του ίδιου πάνελ η CFO του Ομίλου Εταιρειών SOFTONE, κυρία Μαρία Πεδουλάκη. Και πρόσθεσε: «Πρέπει να μπορούμε πάντα να παράγουμε καινοτόμες λύσεις και να διατηρούμε το ανθρώπινο δυναμικό σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον».

Στην τοποθέτησή του ο Γενικός Διευθυντής της 01 Solutions Hellas, κύριος Χαράλαμπος Σάμιος, αναφέρθηκε στην έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα, η οποία, όπως τόνισε, αναγκάζει τις επιχειρήσεις να σκεφτούν «out of the box», προκειμένου να καλύψουν τις απαραίτητες εργασίες.  «Ένας πολύ κρίσιμος παράγοντας για την ολοκλήρωση των έργων, αλλά και για την επίτευξη των ποιοτικών τους στόχων, είναι να υπάρχει πολύ καλή διμερής συνεργασία σε ένα project, ανάμεσα σε αναδόχους και δημόσιο. Πρέπει από τώρα να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε τι θα γίνει την επόμενη μέρα, βρίσκοντας εναλλακτικές τόσο εντός, όσο και εκτός συνόρων» κατέληξε ο ίδιος.

Τέλος, ο Διευθυντής Πωλήσεων Δημοσίου Τομέα της Byte, κύριος Πάνος Ξενάκης,  σχολίασε ότι όσον αφορά, ειδικά στις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, έχουν γίνει όχι μόνο βήματα, αλλά και άλματα, σχετικά με την ψηφιακή τους αναβάθμιση. «Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το θέμα της κυβερνοασφάλειας και της προστασίας των δεδομένων» είπε ο κ. Ξενάκης, ενώ επικαλέστηκε μελέτη, σύμφωνα με την οποία, περίπου 1 στις 5 ελληνικές επιχειρήσεις, το 18%, έχει χτυπηθεί από κυβερνοεπίθεση, ενώ το αντίστοιχο  ποσοστό σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι 22%.

«Ψηφιακές δεξιότητες & έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού - Αντιμετωπίζοντας την μεγάλη πρόκληση της εποχής μας»

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ψηφιακής εποχής δεν είναι άλλη από την έλλειψη του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού. Η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων, σε συνδυασμό με την ανάγκη για εξειδικευμένες πιστοποιήσεις αλλά και το συντονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος στην 4η βιομηχανική επανάσταση αποτέλεσε το βασικό θέμα συζήτησης της πέμπτης θεματικής του digital economy forum 2023: Shaping Greece’s Digital Future. Παράλληλα, στο επίκεντρο της ενότητας, βρέθηκε και η αναζήτηση τρόπων αντιμετώπισης του ζητήματος κάλυψης των τεράστιων αναγκών των επιχειρήσεων του κλάδου της ψηφιακής τεχνολογίας σε ανθρώπινο δυναμικό.

Ο Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, κύριος Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας από το βήμα του συνεδρίου, έδωσε έμφαση στην περαιτέρω ψηφιοποίηση των υπηρεσιών που σχετίζονται με τον χώρο της εκπαίδευσης: «Στόχος μας είναι το Υπουργείο Παιδείας να γίνει ένα πλήρες ψηφιακό Υπουργείο. Με τον τρόπο αυτό θα απλουστευθούν οι διαδικασίες και θα καταργηθεί η γραφειοκρατία». Όπως σημείωσε το μείζον πρόβλημα των επιχειρήσεων ΤΠΕ, με τις κενές θέσεις σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, θα μπορούσε να λυθεί με τρεις τρόπους: -Να αυξηθούν οι σχολές πληροφορικής και οι εισακτέοι φοιτητές,

-το μάθημα της πληροφορικής να καταλήγει σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ψηφιακό πιστοποιητικό,

-την εφαρμογή ενός προγράμματος επανεκπαίδευσης στις ψηφιακές δεξιότητες 100.000 εργαζομένων.

«Για την επιστροφή του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού που εγκατέλειψε τη χώρα μας στα χρόνια της κρίσης, αποτελεί μονόδρομο η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέσω της οποίας θα δοθούν κίνητρα αφενός για να επιστρέψουν οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι και αφετέρου για να παραμείνουν στη χώρα μας τα πιο λαμπρά μυαλά/οι πιο ικανοί επιστήμονες» τόνισε ο κ. Πιερρακάκης και πρόσθεσε: «Μια ακόμη λύση είναι η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, γεγονός που θα έδινε τη δυνατότητα σε πολλούς νέους να σπουδάσουν στο συγκεκριμένο αντικείμενο στη χώρα μας και όχι στο εξωτερικό, όπως γίνεται σήμερα».

Στο ίδιο πλαίσιο, μιλώντας στο πάνελ της θεματικής ενότητας, ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) κύριος Περικλής Μήτκας, επεσήμανε ότι ετησίως στην Ελλάδα έχουμε 8.000-9.000 εισακτέους σε σχολές ΤΠΕ, ενώ την ίδια στιγμή πολλοί νέοι επιλέγουν να φύγουν στο εξωτερικό για εργασία, χωρίς να γνωρίζουν για τη μηδενική -οριακά αρνητική- ανεργία στον κλάδο. «Το πρώτο μας μέλημα είναι να δοθούν κίνητρα στους φοιτητές να ολοκληρώνουν εγκαίρως τις σπουδές τους. Έχουμε δρομολογήσει δράσεις, αλλά το σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά κάθισαν στο ίδιο τραπέζι οι ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, προκειμένου να βρουν έναν κοινό τρόπο αντιμετώπισης» σημείωσε σχετικά ο κ. Μήτκας.

Από την πλευρά του, ο Β’ Αντιπρόεδρος ΔΣ της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.), κύριος  Ιωάννης Βαθιαδάκης, υπογράμμισε ότι το ζητούμενο σήμερα είναι να γίνει επανεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού σε εξειδικευμένες δεξιότητες πληροφορικής με υψηλή ζήτηση. Μάλιστα, όπως είπε ο ίδιος, είναι σημαντικό ότι ήδη εργαζόμενοι σε πολλούς κλάδους, ιδιαίτερα σε επιστημονικά πεδία, έχουν αρχίσει να στρέφονται στην πληροφορική. Πάντως, όπως είπε: «φαίνεται ότι ο στόχος για την εξασφάλιση διαθεσιμότητας εργαζομένων στις ΤΠΕ με τις κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται άμεσα».

«Έχω την αίσθηση ότι δεν έχουμε χρόνο να εκπαιδεύσουμε τώρα επαγγελματίες. Αυτό είναι κάτι που έπρεπε να έχει γίνει 2 χρόνια πριν. Τώρα, τη στιγμή που τα χρονικά περιθώρια παράδοσης έργων έχουν στενέψει, χρειαζόμαστε ήδη έτοιμους και έμπειρους επαγγελματίες ΤΠΕ» ανέφερε, μιλώντας στο ίδιο πάνελ η Πρόεδρος & Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΗΔΙΚΑ, κυρία Νίκη Τσούμα. Αναφερόμενη στην έλλειψη στελεχών με τις κατάλληλες δεξιότητες στον Δημόσιο τομέα, τόνισε: «υπάρχει μεν η μισθολογική διαφορά ανάμεσα σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αλλά υπάρχουν, παρόλα αυτά, πολλά κίνητρα που μπορεί να δώσει και ο δημόσιος τομέας».

Ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της UNI SYSTEMS, κύριος Γιάννης Λουμάκης, σημείωσε από την πλευρά του: «ζούμε σε μια περίοδο τεκτονικών αλλαγών και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι καθοριστικός για το αν μια χώρα θα είναι επιτυχημένη ή όχι». Αναφερόμενος στο μείζον θέμα της έλλειψης εργατικού δυναμικού, ο κ. Λουμάκης υπογράμμισε: «Πρέπει να συμβαδίσουν τα προγράμματα σπουδών με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και να γίνει μία συστηματική και συστημική προσπάθεια σε επίπεδο σπουδών ΤΠΕ. Η Ελλάδα, εάν γίνει hub τεχνολογίας, θα μπορέσει να κρατήσει κάποιο μέρος εκπαιδευομένων  ως εργατικό δυναμικό. Επίσης, πρέπει να δοθεί έμφαση στη μετεκπαίδευση».

«Η έλλειψη στελεχών στον κλάδο ΤΠΕ δεν διευκολύνει τα αντίστοιχα έργα. Από πέρσι, θα έλεγα ότι έχει διογκωθεί η ανάγκη για ανθρώπινο δυναμικό, παρά έχει καλυφθεί» τόνισε από το βήμα της ίδιας ενότητας ο Managing Director της Kyndryl Ελλάδας και Κύπρου, κύριος Απόστολος Λεωνιδόπουλος. «Εάν το ανθρώπινο δυναμικό δεν συμβαδίσει με τις ταχύτητες, που τρέχει η αγορά και η τεχνολογία, θα δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα και πολλοί από τους ήδη υπάρχοντες εργαζομένους δεν θα έχουν καμία θέση στην αγορά. Πρέπει να δημιουργηθεί κουλτούρα διαρκούς μάθησης και επανεκπαίδευσης. Το ΑΙ επίσης θα μπορούσε να ενσωματωθεί στη διαχείριση των ήδη υπαρχόντων εργασιών» σχολίασε ο ίδιος.

«Πιστεύουμε πολύ στους νέους ανθρώπους και σε επενδύσεις προηγμένης τεχνολογίας, όπως το ΑΙ και το cloud. Δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα να ανταποκριθούμε στο μισθολογικό, αλλά προσπαθούμε να είμαστε δίκαιοι και να παρέχουμε μπόνους και αυξήσεις, όσο μπορούμε» τόνισε ο Group Technical Director της Profile Software, Δρ. Απόστολος Κρητικόπουλος. Όπως είπε, ως χώρα περάσαμε μία σοβαρή οικονομική κρίση, η οποία έδωσε τη σειρά της στην πανδημία. Παρά τις δύο αυτές κρίσεις, οι επενδύσεις μεγάλων εταιρειών έδωσαν μία σημαντική ψηφιακή ώθηση, ώστε πλέον σήμερα να έχουμε ένα θετικό οικονομικό πρόσημο.

Τέλος, ο Partner, Consulting, Human Capital Leader της Deloitte, κύριος Γιώργος Φράγκος, υπογράμμισε τις τεράστιες αλλαγές που συντελούνται, σημειώνοντας ότι πλέον το τοπίο των δεξιοτήτων έχει αλλάξει ριζικά: «Κατά κύριο λόγο μιλάμε για τεχνικές και τεχνολογικές δεξιότητες, οι οποίες πρέπει να ανανεώνονται ανά δύο με τρία χρόνια. Επομένως, θέλουμε έναν μετασχηματισμό δεξιοτήτων πρωτίστως. Είναι σημαντικό ένας εργαζόμενος να εκπαιδεύεται συνεχώς. Κάτι που θα πρέπει ταυτόχρονα να επικοινωνείτε και από τις επιχειρήσεις, τονίζοντας τι θα κερδίσει ένας υπάλληλος αναβαθμίζοντας τις δεξιότητές του».

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το digital economy forum 2022: digital Greece in the spotlight, μπορείτε να αναζητήσετε στο https://deforum.sepe.gr/

Χορηγοί digital economy forum 2023

Platinum: ATCOM, Byte, Deloitte, FORTINET

Gold: 01 SOLUTIONS Hellas, Active, CISCO, COSMOTE, DBC diadikasia, DELL Technologies, EPSILONNET, Google, Hewlett Packard Enterprise-Infinitum, HP με Intel–Amplus, HUAWEI, IBM, INTRACOM TELECOM, ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, kydryl, Microsoft, netcompany-intrasoft, NOVA, ΠΛΑΙΣΙΟ, Profile Software, SAMSUNG, SOFTONE, SPACE Hellas, UNI SYSTEMS

Silver: Adaptit, apopsi, Digital Realty, SPARKLE

Bronze: Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών, collectives, iKnowHow, neuropublic, oktabit, ORACLE, OTS, SAP, vodafone

Media sponsors: MEGA, ΤΟ ΒΗΜΑ, TA NEA, in.gr, ot.gr, ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ-ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ, DAILY FAX, Deasy, ICTplus, infocom, interestingpeople.gr, Marketing Week, Net Fax, netweek.gr, one channel, techpress.gr