“Απροθυμία” για αγορές και μείωση των εισοδηματικών προσδοκιών καταγράφηκε στην Ευρώπη, το 3ο τρίμηνο του έτους, με την Ελλάδα να ακολουθεί κατά πόδας αυτήν την ευρωπαϊκή τάση. Με τους καταναλωτές στην Ε.Ε. να νιώθουν ότι οι προοπτικές είναι ζοφερές για την ευρωπαϊκή οικονομία, ο δείκτης Καταναλωτικού Κλίματος διολίσθησε στις 4,2 μονάδες σε σύγκριση με τις 9,1 μονάδες το προηγούμενο τρίμηνο (είναι η υψηλότερη τιμή από τον Απρίλιο 2008).

Τα αποτελέσματα της έρευνας της GfK Consumer Climate (Καταναλωτικό Κλίμα) στην Ευρώπη, για το 3ο τρίμηνο του 2014, δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές δεν είναι πλέον τόσο αισιόδοξοι για το μέλλον όσο ήταν τον Ιούνιο. Κατά τους τελευταίους τρεις μήνες, οι οικονομικές προσδοκίες έχουν πέσει σχεδόν σε όλες τις χώρες αυτής της έρευνας, με αρκετά σημαντικές πτώσεις να αναφέρονται σε ορισμένες περιοχές.

Στην Ελλάδα, στο μεταξύ, η έρευνα δείχνει ότι ο σκεπτικισμός συνεχίζεται. Αν και τα οικονομικά μεγέθη αρχίζουν να βελτιώνονται, παρ’ όλα αυτά, οι καταναλωτές έγιναν και πάλι πολύ σκεπτικιστές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το Σεπτέμβριο ο δείκτης οικονομικών προσδοκιών βρισκόταν στις -20,3 μονάδες, που είναι 10,3 μονάδες χαμηλότερα από το φετινό Ιούνιο.

Μια παρόμοια εικόνα προκύπτει από τις εισοδηματικές προσδοκίες. Το καλοκαίρι, ο δείκτης μειώθηκε κατά περίπου 10 μονάδες και αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στις -27,2 μονάδες. Οι Έλληνες καταναλωτές εξακολουθούν να αναμένουν ότι τα ημερομίσθια και οι μισθοί θα πέσουν. Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι καταναλωτές δεν βρίσκονται σε αγοραστική διάθεση. Κατά συνέπεια, η προθυμία για αγορές μειώθηκε κατά περίπου 15 μονάδες, κατά το τελευταίο τρίμηνο, στο τρέχον επίπεδο των -29 μονάδων.

Επιμέρους αγορές
Σύμφωνα με τα στοιχεία της GfK για τις επιμέρους αγορές, η έρευνα διαπιστώνει ότι η Γερμανία δεν είναι πλέον η ατμομηχανή της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, με την οικονομία της στην πραγματικότητα να φθίνει ελαφρά, κατά 0,2% στο 2ο τρίμηνο. Η ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει στο 3ο τρίμηνο, παραμένοντας, ωστόσο, κάπως αδύναμη. Ενώ οι Γερμανοί καταναλωτές συνεχίζουν να απολαμβάνουν να ψωνίζουν, ο τομέας εξαγωγικού προσανατολισμού της οικονομίας έχει επιβαρυνθεί από την υποτονική εξωτερική ζήτηση. Αυτό επηρεάζει τις χώρες της Ε.Ε., καθώς και τα αναδυόμενα κράτη, όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Ρωσία.

Οι οικονομίες αυτών των περιοχών έχουν δει πολύ ισχυρή ανάπτυξη σε ορισμένες περιοχές τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν, στο μεταξύ, επιβραδυνθεί και βρίσκονται σε μονοψήφια ποσοστά. Οι καταναλωτές έχουν σε μεγάλο βαθμό ανακτήσει την ανάγκη τους για αγαθά και δεν καταναλώνουν τόσο, όσο στο παρελθόν. Την ίδια στιγμή, δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες στην Ευρώπη, η Γαλλία και η Ιταλία, συνεχίζουν να έχουν σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό θα αλλάξει μέσα στους επόμενους μήνες ή ότι οι κυβερνήσεις θα αρχίσουν να εφαρμόζουν και πάνω από όλα να θεσπίζουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Γεωπολιτικά ζητήματα
Η έρευνα της GfK σημειώνει ότι οι μεγάλες συγκρούσεις, που πρόσφατα κυριάρχησαν στην παγκόσμια σκηνή, αποτελούν μια επιπλέον ανησυχία. Αυτές περιλαμβάνουν τις εντάσεις και τις οικονομικές κυρώσεις μεταξύ Ρωσίας και της Ε.Ε., τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, την απειλή που προέρχεται από το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και την πολιτική μεταστροφή της Τουρκίας. Τα γεγονότα αυτά συμβάλλουν στην αυξημένη αβεβαιότητα των καταναλωτών. Οι εταιρείες και οι τράπεζες, συνεπώς, συγκρατούνται όσον αφορά τις επενδύσεις και την παροχή δανείων. Αυτό με τη σειρά του έχει άμεση επίδραση στις οικονομικές επιδόσεις της κάθε χώρας.

Το χαμηλό επίπεδο πληθωρισμού είναι επίσης ένας παράγοντας, καθώς το Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός ήταν 0,3% σε ολόκληρη την Ευρώπη, τη χαμηλότερη τιμή σε σχεδόν πέντε χρόνια. Αρκετές χώρες, ήδη, αγωνίζονται ενάντια στον αποπληθωρισμό, πράγμα που σημαίνει πτώση των τιμών του καταναλωτή.