Εξαιρετικά βραδύς παραμένει ο ψηφιακός βηματισμός της Ελλάδας, που αναδεικνύεται και φέτος το τρίτο λιγότερο αναπτυγμένο κράτος στην ΕΕ. Η χώρα κάθε άλλο παρά κλείνει την “ψαλίδα”, που τη χωρίζει από τους ψηφιακούς “πρωταθλητές” της Ευρώπης, καθώς και για το 2017 παραμένει καθηλωμένη στην 26η θέση στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2017 (Digital Economy and Society Index-DESI2017).

Καθηλωμένη στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών η Ελλάδα στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και ΚοινωνίαςΤο ψηφιακό έλλειμμα της χώρας δεν δείχνει να αναστρέφεται, καθώς, σύμφωνα με την αξιολόγηση του DESI, η Ελλάδα παραμένει για το 2017 - όπως και στην αξιολόγηση του 2016, αλλά και του 2015 - στην ίδια θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης, με συνολική βαθμολογία 0,38 (από 0,35 το 2016).

Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στα ψηφιακά …μετόπισθεν της Ευρώπης, με τη βαθμολογία της να είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο (μέση Κοινοτική βαθμολογία 0,52 για το 2017 και 0,49 για το 2016), ενώ και κατά το προηγούμενο έτος, οι επιδόσεις της βελτιώθηκαν με βραδύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι στην Ένωση.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα, σύμφωνα με την αξιολόγηση του DESI, συγκαταλέγεται στην ομάδα των κρατών που έχουν χαμηλές επιδόσεις και παρουσιάζουν ψηφιακή υστέρηση.

Συνολικά, πάντως, ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2017 δείχνει ότι η EE σημειώνει μεν πρόοδο, αλλά το χάσμα μεταξύ των προηγμένων ψηφιακά χωρών και των χωρών με τις χαμηλότερες επιδόσεις εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλο.

Θυμίζουμε ότι ο Digital Economy and Society Index αξιολογεί τις εθνικές επιδόσεις των χωρών με βάση τους παράγοντες: Συνδεσιμότητα (σταθερά ευρυζωνικά δίκτυα, κινητές επικοινωνίες, ταχύτητες και τιμές), Ανθρώπινο Κεφάλαιο (Χρήση του Διαδικτύου, βασικές και προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες), Χρήση του Διαδικτύου (χρήση από τους πολίτες του περιεχομένου, των επικοινωνιών και των διαδικτυακών συναλλαγών), Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας (ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και ηλεκτρονικό εμπόριο) και Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες (ηλεκτρονική διακυβέρνηση). 

Γενική εικόνα
Συνολικά, η Ελλάδα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή αξιολόγηση, δεν σημείωσε μεγάλη πρόοδο σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Όπως διαπιστώνει η Επιτροπή, το χαμηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων μπορεί να δράσει ως τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, καθώς, για παράδειγμα, μόνο το 63% είναι τακτικοί χρήστες του Διαδικτύου, ενώ το 30% δεν έχει  χρησιμοποιήσει ποτέ το Ίντερνετ.

Όπως διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά το γεγονός ότι το 99% των ελληνικών νοικοκυριών έχει πρόσβαση σε σταθερές ευρυζωνικές υπηρεσίες, το 34% δεν έχει ακόμη συνδρομή σε αυτές.

Επίσης, εμφανής είναι και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το ψηφιακό περιβάλλον, καθώς οι περισσότεροι Έλληνες εξακολουθούν να μην πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές ή ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Η κατάσταση αυτή αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας. Οι διαδικτυακές δημόσιες υπηρεσίες αποτελούν βασική πρόκληση για την Ελλάδα, δεδομένου ότι η χώρα είναι μεταξύ των τελευταίων στην ΕΕ. Ωστόσο, είναι θετικό ότι το 37% των χρηστών του Διαδικτύου έχουν ανταλλάξει συμπληρωμένα έντυπα με τη δημόσια διοίκηση μέσω Ίντερνετ. 

Ψηφιακοί πρωταθλητές
Χειρότερες ψηφιακές επιδόσεις από την Ελλάδα καταγράφουν μόνο η Βουλγαρία και η Ρουμανία, που βρίσκονται στην 27η και 28η θέση της κατάταξης, αντίστοιχα. Συνολικά, η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο και βελτίωσε τις ψηφιακές της επιδόσεις κατά 3 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με πέρυσι. Ωστόσο, το ψηφιακό χάσμα είναι τεράστιο: την πρωταθλήτρια Δανία και τη Ρουμανία χωρίζουν 37 εκατοστιαίες μονάδες, σε σύγκριση με 36 ένα χρόνο νωρίτερα.

Ψηφιακοί “πρωταθλητές” της ΕΕ είναι - μετά από τη Δανία - η Φινλανδία στη δεύτερη θέση, η Σουηδία στην τρίτη θέση. Μάλιστα, οι τρεις χώρες είναι και πρωταθλήτριες κόσμου, ενώ προηγούνται  περιοχών, όπως η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ.

Ολλανδία και Λουξεμβούργο ακολουθούν στην τρίτη, τέταρτη και πέμπτη θέση, ενώ Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Εσθονία και Αυστρία, συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα των χωρών με τις καλύτερες ψηφιακές επιδόσεις στην ΕΕ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, η Σλοβακία και η Σλοβενία είναι οι χώρες της ΕΕ που έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο, ενώ - όπως τονίζει – “παρά τις κάποιες βελτιώσεις, αρκετά κράτη - μέλη, μεταξύ των οποίων η Πολωνία, η Κροατία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, εξακολουθούν να υστερούν όσον αφορά το ψηφιακό τους περιβάλλον σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ. 

Ψηφιακή υστέρηση της Ελλάδας
Σύμφωνα με το DESI, η Ελλάδα παρουσιάζει ευρεία διαθεσιμότητα σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων, αλλά η διείσδυση τους προχωρά με αργούς ρυθμούς. Οι τιμές θεωρούνται σχετικά υψηλές, ενώ η μετάβαση σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις θεωρείται πιο αργή απ’ ό,τι σε άλλες χώρες της ΕΕ, με την Ελλάδα να παραμένει τελευταία στην κάλυψη NGA ανά νοικοκυριό. Στον τομέα ανθρώπινο κεφάλαιο, αν και περισσότεροι άνθρωποι συνδέονται στο Διαδίκτυο, το επίπεδο των δεξιοτήτων παραμένει χαμηλό. Ωστόσο, ο αριθμός των πτυχιούχων θετικών επιστημών και τεχνολογίας είναι σχετικά υψηλός, γεγονός που αποτελεί καλό οιωνό για το ψηφιακό μέλλον της Ελλάδας.

Αναφορικά με τη χρήση του Διαδικτύου, οι Έλληνες είναι ενεργοί μεν χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτυακού περιεχομένου, ενώ όλο και πιο δημοφιλείς γίνονται οι online τραπεζικές υπηρεσίες. 

Στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις, η Ελλάδα προχωρά με αργούς ρυθμούς. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά είναι λιγότερο πρόθυμες να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες, όπως το Cloud ή το RFID. Πάντως, αυξάνεται ο αριθμός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς διαύλους για πωλήσεις, αν και όχι για διασυνοριακές πωλήσεις.

Τέλος, στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την παροχή ανοιχτών δεδομένων, αν και όχι τόσο ταχεία όσο άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο αριθμός των χρηστών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αυξάνεται, επίσης, ελαφρώς, αλλά η προσφορά ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών είναι πολύ κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ. 

Ψηφιακή Ευρώπη
Συνολικά στη ΕΕ, η συνδεσιμότητα βελτιώθηκε, αλλά δεν αρκεί για να καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες. Το 76% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών μπορεί να έχει πρόσβαση σε ευρυζωνική σύνδεση υψηλής ταχύτητας (τουλάχιστον 30 Mbps) και σε ορισμένα κράτη - μέλη σημαντικό ποσοστό αυτών των νοικοκυριών μπορεί, ήδη, να έχει πρόσβαση σε δίκτυα ικανά να παρέχουν ταχύτητες 100 Mbps ή και παραπάνω. Πάνω από το 25% των νοικοκυριών διαθέτει συνδρομή για ευρυζωνικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας.

Οι συνδρομές για κινητά δεδομένα αυξάνονται: από 58 συνδρομητές ανά 100 άτομα το 2013, έφθασαν τους 84 το 2016.

Οι κινητές υπηρεσίες 4G καλύπτουν το 84% του πληθυσμού της ΕΕ. Όλα αυτά δεν αρκούν, όμως, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες για ταχύτητα, ποιότητα και αξιοπιστία των συνδέσεων στο μέλλον. Η κυκλοφορία στο Διαδίκτυο αυξάνεται κατά 20% ετησίως και κατά 40% και πλέον ετησίως στα κινητά δίκτυα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συζητούν αυτή τη στιγμή τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τις τηλεπικοινωνίες και την προώθηση των επενδύσεων σε δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας. Τα κράτη - μέλη θα πρέπει, επίσης, να εντείνουν τις προσπάθειες τους για την εκπλήρωση των στόχων σχετικά με την εκχώρηση εναρμονισμένου ραδιοφάσματος, το οποίο σήμερα περιλαμβάνει τη ζώνη 700 Mhz, ώστε, μέχρι το 2020, να έχει επεκταθεί ευρέως η επόμενη γενιά δικτύων επικοινωνίας (5G). Ο συντονισμός του ραδιοφάσματος στην ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση ασύρματης κάλυψης και νέων διασυνοριακών υπηρεσιών. Επιπλέον, οι δήμοι σε όλη την Ευρώπη σύντομα θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση χρηματοδότησης για να προσφέρουν δωρεάν ασύρματη πρόσβαση (Wi-Fi) στους δημόσιους χώρους τους, στο πλαίσιο του προγράμματος της Επιτροπής “WiFi4EU”. 

Ανθρώπινο δυναμικό
Η ΕΕ έχει σήμερα περισσότερους αποφοίτους στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών απ’ ό,τι παλαιότερα (19 απόφοιτοι ανά 1000 άτομα ηλικίας γύρω στα 20). Υπάρχουν περισσότεροι ειδικοί ΤΠΕ στο εργατικό δυναμικό της (3,5% το 2015 έναντι 3,2% το 2012). Ωστόσο, οι μισοί σχεδόν Ευρωπαίοι (44%) εξακολουθούν να υστερούν σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες, όπως η χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η επεξεργασία εργαλείων ή η εγκατάσταση νέων συσκευών. 

Όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου, το 79% των Ευρωπαίων συνδέεται με το διαδίκτυο τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, που σημαίνει αύξηση κατά 3 εκατοστιαίες μονάδες το 2016. Το 78% των χρηστών του Διαδικτύου το χρησιμοποιεί για να παίξει ή να τηλεφορτώσει μουσική, ταινίες, εικόνες ή παιχνίδια, το 70% για να διαβάζει τις ειδήσεις ηλεκτρονικά (64% το 2013), ενώ το 63% κάνει χρήση των κοινωνικών δικτύων (57% το 2013) και το 66% πραγματοποιεί ηλεκτρονικές αγορές (61% το 2013).

Επιπλέον, το 59 % χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές τραπεζικές υπηρεσίες (56% το 2013) και το 39% πραγματοποιεί τηλεφωνικές κλήσεις μέσω διαδικτύου (33% το 2013). 

Ψηφιακές επιχειρήσεις
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υιοθετούν όλο και περισσότερο ψηφιακές τεχνολογίες, όπως η χρήση επιχειρηματικού λογισμικού για την ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών (από 26% το 2013 στο 36% των επιχειρήσεων το 2015) ή η αποστολή ηλεκτρονικών τιμολογίων (από 10% το 2013 στο 18% το 2016).

Το ηλεκτρονικό εμπόριο από ΜμΕ αυξήθηκε, επίσης, ελαφρά (από 14% το 2013 σε 17% των ΜμΕ το 2016). Ωστόσο, λιγότερες από τις μισές απ’ αυτές τις επιχειρήσεις πραγματοποιούν πωλήσεις σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν περισσότερες ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες. Το 34% των χρηστών υπέβαλε αιτήσεις σε ηλεκτρονική μορφή στη δημόσια διοίκηση αντί για έντυπες αιτήσεις (από 27% το 2013).