Πολλαπλασιαστικά οφέλη, ικανά να οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ κατά €4 δις και να προσθέσουν 32.000 άμεσες και έμμεσες νέες θέσεις εργασίας, μπορούν να επιφέρουν οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ. Παράπλευρη ωφέλεια των ενεργειών από την εφαρμογή της εν λόγω πολιτικής μπορεί να αποτελέσει η ανάσχεση της μετανάστευσης και ο επαναπατρισμός επιστημόνων, που έφυγαν τα τελευταία χρόνια από τη χώρα. Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από τη μελέτη του ισραηλινού οργανισμού ΥΟΖΜΑ, που παραδόθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης και συζητήθηκε στο Συμβούλιο Καινοτομίας, που συνεδρίασε χθες υπό τον υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Κωστή Χατζηδάκη.

Η μελέτη προτείνει τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων για δράσεις έρευνας και καινοτομίας με ποσό συνολικού ύψους €1,17 δις την προσεχή 7ετία (δηλαδή κατά την περίοδο υλοποίησης του νέου ΕΣΠΑ), κεφάλαια τα οποία με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων μπορούν μέχρι και να διπλασιαστούν. 

Η μελέτη εισηγείται πέντε άξονες πολιτικής:
Έμφαση στο θεσμό του venture capital με κεντρικό άξονα το Ταμείο Νέας Οικονομίας.

Σύσταση θέσης Συντονιστή Τεχνολογίας, που θα στελεχωθεί από άτομο εγνωσμένου κύρους.

Σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με τις επιχειρήσεις με στόχο τη μεταφορά τεχνολογίας, με την οργάνωση γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας στην επιχειρηματικότητα.

Αξιοποίηση του θεσμού των θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων σε κλάδους της οικονομίας, όπου υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Διαμόρφωση πλαισίου λειτουργίας και παροχή κινήτρων για “επιχειρηματικούς αγγέλους” (business angels), που επενδύουν σε επιχειρήσεις με ερευνητικές δραστηριότητες.  

Θυμίζουμε ότι ο Ισραηλινός οργανισμός ανέλαβε την εκπόνηση εξειδικευμένων μελετών για τη διαμόρφωση της στρατηγικής καινοτομίας και χρηματοδότησης της επιχειρηματικότητας, στο πλαίσιο της συμφωνίας που υπέγραψε τον Οκτώβριο 2013 ο υπουργός Ανάπτυξης, κατά την επίσκεψη κυβερνητικού κλιμακίου υπό τον πρωθυπουργό, κ. Αντώνη Σαμαρά, στο Ισραήλ. 

Προτεινόμενες ενέργειες
Στο πλαίσιο των προτάσεων του, ο ισραηλινός οργανισμός εισηγείται, μεταξύ άλλων, τη δραστηριοποίηση του Ταμείου Νέας Οικονομίας (ΤΑΝΕΟ) ως “fund of funds” στον τομέα του επιχειρηματικού κεφαλαίου (venture capital). Η ενεργοποίηση του ΤΑΝΕΟ προτείνεται να γίνει με τρεις τρόπους:

Συμμετοχή σε νέες εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου, σε συνδυασμό με παροχή κινήτρων σε διεθνείς αντίστοιχες εταιρίες προκειμένου να συμμετάσχουν και αυτές. Στόχος είναι η χρηματοδότηση επιχειρήσεων που κατατάσσονται στο επίπεδο του early stage.

Επένδυση του ΤΑΝΕΟ σε υπάρχουσες ελληνικές εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου.

Πιθανή δυνατότητα και συνεπενδύσεων του ΤΑΝΕΟ σε επιχειρήσεις early stage με ταυτόχρονη προσέλκυση επενδύσεων από ξένα κεφάλαια για τις ίδιες επιχειρήσεις. Η επένδυση του ΤΑΝΕΟ δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το ύψος της αντίστοιχης του ξένου επενδυτή. 

Όσον αφορά τη θέση Συντονιστή Τεχνολογίας στο υπουργείο Ανάπτυξης, αυτή θα στελεχωθεί από άτομο με εμπειρία τόσο από το χώρο της επιστήμης όσο και από τις επιχειρήσεις και θα διαχειρίζεται τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στους τομείς έρευνας και τεχνολογίας. 

Βασικά κριτήρια επιλογής των προτάσεων θα είναι η ενσωμάτωση καινοτομίας, η δυνατότητα εμπορικής προώθησης των προϊόντων στις ξένες αγορές, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ θα δίνεται έμφαση σε προϊόντα, που θα παράγονται στην Ελλάδα ή με Έλληνες υπεργολάβους.

Προβλέπεται, επίσης, ότι το 70% της επένδυσης στους τομείς αυτούς θα πρέπει να διοχετεύεται σε μισθούς, το 33% σε μισθούς μηχανικών (ή άλλων ειδικών επιστημόνων) και το 25 % σε μισθούς νεοπροσλαμβανόμενων. Επιπλέον, οι επενδύσεις που θα επιτυγχάνουν, θα επιστρέφουν στο Δημόσιο το 3% του τζίρου τους. 

Μεταφορά Τεχνολογίας
Έτερη πρόταση αφορά στη Σύσταση Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας σε κάθε Πανεπιστήμιο, που κάνει επιστημονική έρευνα. Το κράτος θα συνεισφέρει στα Γραφεία κεφάλαια διπλάσια από αυτά που θα συγκεντρώνουν από τον ιδιωτικό τομέα. Σε πρώτη φάση θα ενισχυθούν 15 Ακαδημαϊκά ιδρύματα με την παροχή χρηματοδότησης για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων των γραφείων για 4 χρόνια. Τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας, μεταξύ άλλων, θα αναζητούν χρηματοδότηση από τη βιομηχανία, θα εκπροσωπούν τους ερευνητές και θα διαχειρίζονται τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. 

“Θερμοκοιτίδες” Τεχνολογίας
Επίσης, ο ισραηλινός οργανισμός εισηγείται την ανάπτυξη του θεσμού των “θερμοκοιτίδων” επιχειρήσεων στους τομείς: Πληροφορικής - Επικοινωνιών, Φαρμάκων - Βιοτεχνολογίας, Ενέργειας, Τροφίμων και Αγροτικής Οικονομίας.

Οι θερμοκοιτίδες υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις παρέχοντας πρόσβαση σε κεφάλαια, τεχνολογία, συμβουλευτική υποστήριξη, χώρους εγκατάστασης.  

Επιχειρηματικοί Άγγελοι
Η μελέτη του YOZMA προτείνει επίσης φοροαπαλλαγές για business angels (επιχειρηματικοί άγγελοι, ιδιώτες επενδυτές που παρέχουν κεφάλαια ή/και συμβουλευτικές υπηρεσίες κατά την ίδρυση μιας επιχείρησης, στους οποίους περιλαμβάνονται και η οικογένεια ή το κοινωνικό περιβάλλον του επιχειρηματία).

Η επένδυση, σύμφωνα με την πρόταση, θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του ατόμου ή της επιχείρησης που διαθέτει τα κεφάλαια. Προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ωστόσο, οι δαπάνες για έρευνα της επιχείρησης, που λαμβάνει τη χρηματοδότηση, να καλύπτουν τουλάχιστον το 70 % του συνόλου των δαπανών της.

 Στη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου παρουσιάστηκε εισήγηση του Συντονιστή Καινοτομίας Γιάννη Παπαδόπουλου σχετικά με τη διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των business angels, με βάση το καθεστώς που εφαρμόζεται σε χώρες, όπως το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, η Ολλανδία και σχετικές μελέτες του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με την παρουσίαση, το πλαίσιο λειτουργίας του θεσμού στις χώρες αυτές περιλαμβάνει:

Πιστοποίηση των business angels με θέσπιση ελάχιστων προϋποθέσεων, που πρέπει να πληρούν ως προς τα κεφάλαια και την εμπειρία που διαθέτουν.

Θέσπιση κινήτρων προκειμένου η χώρα να προσελκύσει επενδυτικά κεφάλαια (σ. στις περισσότερες χώρες τα κίνητρα είναι φορολογικά).

Δημιουργία μητρώου επενδύσεων, μέσω του οποίου θα παρακολουθείται η πορεία της επένδυσης και θα πιστοποιείται η επιλεξιμότητα του επενδυτή για τις φοροαπαλλαγές (π.χ. δεν θεωρείται angel investment επένδυση διάρκειας 6 μηνών).

Θέσπιση περιορισμών ως προς το προφίλ της επένδυσης: σύμφωνα με τη μελέτη του ΥΟΖΜΑ, τις μελέτες του ΟΟΣΑ, κ.λπ., για να μπορεί να χαρακτηριστεί μια επένδυση angel investment θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές: ενδεικτικά 70% της επένδυσης να είναι σε έρευνα και ανάπτυξη, εκ του οποίου 70% στην χώρα και επίσης, 70% του συνόλου να είναι σε μισθούς προσωπικού υψηλής προστιθέμενης αξίας ετησίως.

Νατάσα Φραγκούλη
fragouli@sepe.gr

© Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας - ΣΕΠΕ, 2008 - 2014