Με αργούς ρυθμούς μειώνεται το χάσμα καινοτομίας στο εσωτερικό της Ε.Ε., με το Innovation Union Scoreboard 2014 να αποδεικνύει ότι οι επιδόσεις καινοτομίας μεταξύ των κρατών - μελών παρουσιάζουν μεν σύγκλιση, αλλά με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Όπως προκύπτει από τον “Πίνακα επιδόσεων της Ένωσης καινοτομίας για το 2014”, το επίπεδο σύγκλισης όσον αφορά τις επιδόσεις στην καινοτομία, επέστρεψε στο επίπεδο του 2009 και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών - μελών, ιδιαίτερα στη αριστεία γνώσεων και στη διεθνοποίηση, καθώς και στη συνεργασία στον τομέα της επιχειρηματικής καινοτομίας.

Γενικά, ο ετήσιος μέσος όρος του ρυθμού ανάπτυξης των επιδόσεων στην καινοτομία στην Ε.Ε. έφθασε το 1,7 % κατά την οκταετή περίοδο 2006 - 2013, με όλα τα κράτη - μέλη να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους όσον αφορά την καινοτομία.

Εξετάζοντας τις επιδόσεις των συστημάτων καινοτομίας σε παγκόσμιο πλαίσιο, από το Innovation Union Scoreboard 2014 προκύπτει ότι η Νότια Κορέα, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία έχουν το προβάδισμα στις επιδόσεις ως προς την Ε.Ε. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα υπερέχουν τόσο της Ε.Ε. κατά 17% όσο και της Ιαπωνίας κατά 13%. Ενώ η διαφορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας φθίνει, αυξάνεται ως προς τη Νότια Κορέα. 

Οι πρωτοπόροι της καινοτομίας ΗΠΑ, Ιαπωνία και Νότια Κορέα υπερέχουν της Ε.Ε. ιδιαίτερα σε δείκτες επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως μετράται από την καταγραφή των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των επιχειρήσεων, σε συνδημοσιεύσεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και διπλώματα ευρεσιτεχνίας, αλλά και στο μορφωτικό επίπεδο, όπως μετράται από το ποσοστό του πληθυσμού, που έχει ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση. 

Σε σύγκριση με άλλους βασικούς διεθνείς εταίρους της, η Ε.Ε. εξακολουθεί να έχει προβάδισμα στις επιδόσεις έναντι της Αυστραλίας και του Καναδά, που σημειώνουν επιδόσεις ίσες προς το 62% και το 79% του επιπέδου της Ε.Ε. αντιστοίχως. Το προβάδισμα στις επιδόσεις είναι ακόμη μεγαλύτερο σε σύγκριση με τις χώρες BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική). Αυτό το προβάδισμα είναι σταθερό ή ακόμη και αυξάνεται για όλες σχεδόν τις χώρες BRICS, εκτός της Κίνας. Οι τρέχουσες επιδόσεις της Κίνας στον τομέα της καινοτομίας βρίσκονται στο 44% του επιπέδου της Ε.Ε. και συνεχίζουν να μειώνουν το χάσμα, βελτιούμενες ταχύτερα και με υψηλότερο ρυθμό απ’ ό, τι η ΕΕ.   

Πολλές ταχύτητες
Στο εσωτερικό της Ε.Ε., σύμφωνα πάντα με τον “Πίνακα επιδόσεων της Ένωσης καινοτομίας κατά το 2014”, η Πορτογαλία, η Εσθονία και η Λετονία παρουσιάζουν την υψηλότερη ανάπτυξη καινοτομίας. Τα χαμηλότερα ποσοστά στο ρυθμό ανάπτυξης της καινοτομίας καταγράφηκαν στη Σουηδία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Κροατία, αλλά οι διαφορές στην ανάπτυξη καινοτομίας υπάρχουν, επίσης, εντός των ομάδων. 

Στην ομάδα των πρωτοπόρων καινοτομίας, η επίδοση βελτιώθηκε σημαντικότερα στη Γερμανία, ενώ οι επιδόσεις της Σουηδίας βελτιώθηκαν με το χαμηλότερο ποσοστό εντός της εν λόγω ομάδας.

Η Εσθονία εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης μεταξύ των χωρών με καλές επιδόσεις στην καινοτομία, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο το χαμηλότερο.  

Στην ομάδα των χωρών με μέτριες επιδόσεις στην καινοτομία, η Πορτογαλία βελτιώθηκε περισσότερο, ενώ το χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της καινοτομίας παρουσίασε η Κροατία.

Μεταξύ των χωρών με χαμηλές επιδόσεις στην καινοτομία, η υψηλότερη πρόοδος σημειώθηκε στη Λετονία.   

Διαφορές
Οι διαφορές στις επιδόσεις, ανά τα κράτη - μέλη, είναι μικρότερες στους ανθρώπινους πόρους, με τη Σουηδία να έχει την καλύτερη επίδοση, η οποία μάλιστα είναι υπερτριπλάσια εκείνης της χώρας με τη χαμηλότερη επίδοση, της Μάλτας.

Ωστόσο, ιδιαίτερα μεγάλες διαφορές παρατηρούνται στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της επιστημονικής βάσης (ανοικτά, άριστα και ελκυστικά συστήματα έρευνας) και στη συνεργασία στον τομέα της επιχειρηματικής καινοτομίας, όπως μετράται μέσω των διασυνδέσεων και της επιχειρηματικότητας. Και στις δύο διαστάσεις, η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις (Δανία) εμφανίζει επιδόσεις εννεαπλάσιες και επταπλάσιες από τις χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις, τη Λετονία και τη Ρουμανία, αντίστοιχα. 

Όταν εξετάζονται οι επιμέρους διαστάσεις, τα ανοικτά, άριστα και ελκυστικά συστήματα έρευνας συνέβαλαν περισσότερο στη συνολική επίδοση στον τομέα της καινοτομίας, κατά τα τελευταία οκτώ έτη, ακολουθούμενα από την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων.

Σε δύο διαστάσεις η συνολική μεταβολή των επιδόσεων ήταν αρνητική: επενδύσεις επιχειρήσεων και χρηματοδότηση και υποστήριξη. Ειδικότερα, η θετική ανάπτυξη των δημόσιων δαπανών για Ε&Α (1,8%) αντισταθμίστηκε από συνεχή πτώση σε επενδύσεις επιχειρηματικού κεφαλαίου (-2,8%).

Επιπλέον, η θετική βελτίωση των επιχειρηματικών δαπανών Ε&Α (2,0%) αντισταθμίστηκε αρνητικά από τις δαπάνες καινοτομίας των εταιρειών για άλλες δραστηριότητες εκτός της Ε&Α (-4,7%).   

Νατάσα Φραγκούλη