Αρκετά υψηλά κατατάσσεται η Ελλάδα στην αξιοποίηση των πόρων από τα προγράμματα άμεσης χρηματοδότησης της Ε.Ε. με βάση το ύψος χρηματοδότησης προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Εισόδημα. Ειδικότερα, η Ελλάδα κατακτά την 5η, την 8η και τη 16η θέση, αντίστοιχα, στην απορρόφηση των Κοινοτικών προγραμμάτων “Ορίζοντας 2020”, “LIFE” και “Erasmus+”.

Μια σχετικά καλή θέση στην απορρόφηση προγραμμάτων σχετικών με την καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό κατακτά η ΕλλάδαΕιδικότερα, την περίοδο 2014-2020, η Ελλάδα άντλησε €1,7 δισ. από το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020”, €44,6 εκατ. από το “LIFE” και €42,5 εκατ. από το “Erasmus+”. Ωστόσο, το μερίδιο αξιοποίησης των πόρων από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι σχετικά χαμηλό στην Ελλάδα, ενώ παρατηρείται και υψηλή συγκέντρωση των χρηματοδοτούμενων επιχειρήσεων στην Περιφέρεια Αττικής.

Θυμίζουμε ότι τα τρία βασικά προγράμματα άμεσης χρηματοδότησης της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2014-2020, παρείχαν σημαντικούς πόρους για περιοχές αυξημένης σημασίας, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η καινοτομία, η ενεργειακή μετάβαση και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Την παραπάνω εικόνα αποτυπώνει μελέτη για την πορεία υλοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων άμεσης χρηματοδότησης στην Ελλάδα κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, που εκπόνησαν η ΕΥ Ελλάδος και το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), η οποία εξετάζει τον βαθμό στον οποίο η Ελλάδα αξιοποίησε τις ευκαιρίες χρηματοδότησης από αυτά τα προγράμματα.

Απορρόφηση από τις επιχειρήσεις

Η μελέτη, πάντως, διαπιστώνει χαμηλό μερίδιο των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην αξιοποίηση των πόρων των τριών προγραμμάτων. Κατά το 2014-2020, η χρηματοδότηση ελληνικών φορέων από το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020” για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, έφτασε τα €1,7 δισ.

Συμμετείχαν 665 εγχώριες ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες έλαβαν το 29,9% του συνόλου χρηματοδότησης - ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από τη συμμετοχή των ιδιωτικών επιχειρήσεων στις συνολικές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα (40,2% το 2020, σε όρους εκτέλεσης).

Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι οι ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν είχαν εξετάσει και αξιοποιήσει επαρκώς το πρόγραμμα ως εργαλείο χρηματοδότησης, σε αντίθεση με τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα, τα οποία έχουν μεγαλύτερη τεχνογνωσία και εμπειρία στην αξιοποίηση τέτοιων πηγών, απορροφώντας, έτσι, αναλογικά περισσότερους πόρους. Καταγράφεται, επίσης, σημαντική συγκέντρωση της χρηματοδότησης (76,5%) στην Αττική.

Αντίστοιχα, από το πρόγραμμα “LIFE”, η Ελλάδα άντλησε €44,6 εκατ. άμεσης χρηματοδότησης για έργα σε θέματα κλιματικής αλλαγής και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Το 27,2% των χρηματοδοτούμενων φορέων ήταν ιδιωτικές επιχειρήσεις, με το 61,8% του συνόλου των χρηματοδοτούμενων φορέων να βρίσκονται στην Αττική.

Τέλος, μέσω του προγράμματος “Erasmus+”, ελληνικοί φορείς συντόνισαν 188 έργα με συνολικό προϋπολογισμό €42,5 εκατ., εκ των οποίων μόλις το 14,7% συντονίστηκαν από εγχώριες επιχειρήσεις.  

Πολλαπλασιαστικά οφέλη

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η χρηματοδότηση των εγχώριων επιχειρήσεων μέσα από το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020” δημιούργησε συνολικά περίπου €720 εκατ. σε όρους ΑΕΠ, κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 (περισσότερα από €100 εκατ. ΑΕΠ ετησίως), υποστηρίζοντας περίπου 2.300 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης κατά μέσο όρο το ίδιο διάστημα.

Εάν, δε, οι ελληνικές επιχειρήσεις είχαν απορροφήσει από το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020” πόρους ανάλογους με το μέγεθος της οικονομίας της χώρας μας, η μέση επίδραση στο ΑΕΠ της Ελλάδας θα είχε ανέλθει στα €190 εκατ. ετησίως, ενώ το αποτύπωμα στην απασχόληση θα είχε διαμορφωθεί σε περίπου 4.200 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.