Χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο και μικρό βαθμό ενσωμάτωσης στις διεθνείς αλυσίδες αξίας έχουν οι ελληνικές εξαγωγές με αποτέλεσμα να μην είναι ανταγωνιστικές και να αφήνουν -στο σύνολό τους- χαμηλή προστιθέμενη αξία. Στην “καρδιά” του προβλήματος βρίσκεται ο κατακερματισμός της παραγωγικής βάσης και η μέχρι σήμερα αδυναμία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να αποκτήσουν την κρίσιμη μάζα ή να προχωρήσουν σε συνεργασίες, συμπράξεις ή συγχωνεύσεις. Παρά ταύτα, τόσο το ποσοστό εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας επί του συνόλου εξαγωγών, όσο και η ένταση επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη, σημειώνουν αυξητική τάση κατά τα τελευταία χρόνια. Την παραπάνω εικόνα περιγράφει μελέτη της ΕΥ για λογαριασμό του ΕΒΕΑ, η οποία χαρτογραφεί τον κλάδο των ελληνικών εξαγωγών. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλά στον δείκτη πολυπλοκότητας, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι ελληνικές εξαγωγές είναι σχετικά χαμηλού τεχνολογικού περιεχομένου. Ο ανωτέρω ισχυρισμός επιβεβαιώνεται από το χαμηλό ποσοστό εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας, που συνάδει με χαμηλή προστιθέμενη αξία. Η Ελλάδα κατέχει χαμηλή επίδοση στην ένταση επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης (R&D), σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά και χωρών στις οποίες εφαρμόστηκαν διαρθρωτικά προγράμματα.

Εμπόδια
Πάντως, το ποσοστό των εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας επί του συνόλου εξαγωγών σημειώνει αυξητική τάση κατά τα τελευταία χρόνιαΗ μελέτη καταγράφει τα βασικά εσωτερικά και εξωτερικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να επεκταθούν σε ξένες αγορές. Τα εσωτερικά εμπόδια που πηγάζουν από τις αδυναμίες των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στις διεθνείς εξελίξεις και στις δυναμικές του διασυνοριακού εμπορίου. Σχετίζονται, μεταξύ άλλων με τις χαμηλές τιμές του ανταγωνισμού, με την έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού και την έλλειψη εσωτερικών δομών, με τα προβλήματα ρευστότητας των επιχειρήσεων, την έλλειψη οργάνωσης, αλλά και τεχνογνωσίας-πληροφόρησης, όπως και τις ελλείψεις σε επίπεδο logistics. Αντίστοιχα, τα εξωτερικά εμπόδια που θέτει η σύγχρονη εγχώρια ή διεθνής οικονομία σχετίζονται με τη γραφειοκρατία στην Ελλάδα, την υψηλή φορολογία, την αρνητική εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό, την πολιτική και οικονομική αστάθεια, τα προβλήματα χρηματοδότησης και ασφάλισης των εξαγωγών. Σε κάθε περίπτωση κλειδί για την ενίσχυση των εξαγωγών παραμένει η ανάγκη μεγέθυνσης (scale up) των ελληνικών επιχειρήσεων. Ο κατακερματισμός της παραγωγικής βάσης και η μέχρι σήμερα αδυναμία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να αποκτήσουν την κρίσιμη μάζα, ή να προχωρήσουν σε συνεργασίες, συμπράξεις ή συγχωνεύσεις, παραμένει η βασική αιτία της έλλειψης εξωστρέφειας. Δεν είναι τυχαίο ότι 273 επιχειρήσεις πραγματοποιούν το 50% των ελληνικών εξαγωγών, ενώ οι πέντε μεγαλύτερες εξ αυτών καλύπτουν το 25,9%. Στο μεταξύ, δεκαπέντε χώρες συνεισφέρουν το 70% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών, που αντιπροσωπεύουν το 0,18% του παγκόσμιου εμπορίου.