Μία από τις βασικές “παράπλευρες απώλειες” της δεκαετούς - πλέον - κρίσης στην Ελλάδα, είναι η διατήρηση των επενδύσεων για την έρευνα και ανάπτυξη (R&D) σε χαμηλά επίπεδα. Η οικονομική κρίση δημιούργησε ένα περιβάλλον "υψηλού κόστους κεφαλαίου", το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται. Η αύξηση του κόστους κεφαλαίου, με τη σειρά της, έφερε σημαντικές αλλαγές στη χρηματοδότηση, αυξάνοντας το ρίσκο και λειτουργώντας αποτρεπτικά για τις επενδύσεις των εγχώριων εταιρειών. Αυτό κράτησε την ευθυγράμμιση των ελληνικών επιχειρήσεων με τις νέες τεχνολογίες και το R&D σε χαμηλά επίπεδα. Τη χαρτογράφηση της  οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα παρουσιάζει η PwC Ελλάδας στη νέα μελέτη “10 χρόνια κρίσης: η οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε”.

Η οικονομική κρίση κράτησε την ευθυγράμμιση των ελληνικών εταιρειών με τις νέες τεχνολογίες και το R&D σε χαμηλά επίπεδα“Το R&D παρέμεινε δραματικά αδύναμο καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης και δεν έχουν υπάρξει μεγάλες εξελίξεις σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Η καταπονημένη διαδικασία επενδύσεων είναι ένας παράγοντας, που συμβάλλει στη μείωση του επιπέδου της προστιθέμενης αξίας”, αναφέρει η μελέτη. Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με όσα διαπιστώνει η έρευνα, η κρίση ανάγκασε τις επιχειρήσεις να περιορίσουν τα μακροπρόθεσμα πλάνα τους, να αυξήσουν τη ρευστότητα τους, να μειώσουν τα λειτουργικά κόστη και να υιοθετήσουν μια πιο επιφυλακτική στάση απέναντι στις μεγάλες επενδύσεις. “Παρά τη διάβρωση της προστιθέμενης αξίας, τη διαστρέβλωση της χρηματοδότησης και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, υπάρχουν ακόμα 2.100 “επενδύσιμες” εταιρείες με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών €115 δις”, διαπιστώνει η σχετική ανάλυση. 

Μείωση μεγεθών
Η μείωση της ζήτησης ήταν μεγάλη και γρήγορα οδήγησε τις εταιρείες να συμπιέσουν το κόστος και να μειώσουν τις επενδύσεις, ενώ, σε γενικές γραμμές, το μέσο μέγεθος της επιχείρησης μειώθηκε. Ως πρώτη αντίδραση στη μειωμένη ζήτηση της αγοράς και τη συμπίεση του κύκλου εργασιών, οι επιχειρήσεις προέβησαν στη μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά 11% και των επενδύσεων κατά 57%, προσαρμόζοντας το λειτουργικό τους μοντέλο και αυξάνοντας τη ρευστότητα κατά €3 δις στη διάρκεια της κρίσης.  Ενώ η κερδοφορία των επιχειρήσεων μειώθηκε αρχικά, κατέληξε να ανακάμπτει σε προ-κρίσης επίπεδα. Οι επιχειρήσεις επεκτάθηκαν σε νέες αγορές και αύξησαν τις εξαγωγές τους κατά €12δις. Ωστόσο, η οικονομική δραστηριότητα μετατοπίστηκε σε χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας κλάδους, όπως για παράδειγμα η μετακίνηση από τις υπηρεσίες και τις κατασκευές, σε κλάδους, όπως η βιομηχανία και ο τουρισμός.

Άλλη συνέπεια είναι η σταθερή η παρουσία των εταιρειών “Zombie” στην οικονομία επηρεάζοντας αρνητικά τις επενδύσεις και την ανάπτυξη των υγιών επιχειρήσεων (οι εταιρείες-Zombies παρουσιάζουν συρρίκνωση εσόδων, μηδενική ή αρνητική κερδοφορία και μη βιώσιμο δανεισμό). Οι επιχειρήσεις “Ζombie” στην ελληνική αγορά παρουσιάζουν ανθεκτικότητα, κατέχοντας μερίδιο της τάξης του 26% επί του συνόλου των επιχειρήσεων που επιβίωσαν, με δάνεια που αγγίζουν τα €15 δις και οφειλές προς τρίτους ύψους €10 δις.