Έρευνες - Μελέτες

Στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε. η Ελλάδα στην παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων

peoplewalk

Στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε., ως προς την παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων, βρίσκεται η Ελλάδα, με τις ελληνικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά να βαίνουν, μάλιστα, αυξανόμενες την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Συγκεκριμένα, η κάμψη, που παρατηρήθηκε στην ελληνική παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων την περίοδο 2009 - 2010, ανακόπηκε το 2011, οπότε παρατηρήθηκε αύξηση, όπως και το 2012. Με βάση τον αριθμό των δημοσιεύσεων, σε σχέση με την εθνική δαπάνη για Ε&Α και το ερευνητικό δυναμικό στη χώρα, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε σχέση με τις χώρες της Ε.Ε., υποδηλώνοντας υψηλή "παραγωγικότητα" του ελληνικού ερευνητικού συστήματος, όσον αφορά την παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων. Συγκεκριμένα, το 2012 καταγράφονται 11.138 ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις στα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.



Σύμφωνα με νέα μελέτη, η οποία αντλεί δεδομένα από τη βάση Web of Science και την οποία επεξεργάστηκε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), αναφορικά με τον αριθμό των δημοσιεύσεων για κάθε εκατομμύριο νομισματικής μονάδας που δαπανάται για Ε&Α στις χώρες της Ε.Ε., η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση, ακολουθώντας την Κροατία και τη Ρουμανία. Επίσης, όσον αφορά τον αριθμό των δημοσιεύσεων ανά ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης ερευνητή για κάθε χώρα, η Ελλάδα εμφανίζεται στην έκτη θέση, ακολουθώντας την Ολλανδία, την Κροατία, την Ιταλία, την Ιρλανδία και τη Σουηδία.

Διεθνής απήχηση
Όσον αφορά την απήχηση, την πρωτοτυπία, την ποιότητα και την αναγνωρισιμότητα, οι ελληνικές δημοσιεύσεις τοποθετούνται δυναμικά στο διεθνές περιβάλλον, αφού οι αναφορές σε ελληνικές δημοσιεύσεις έχουν αυξητική τάση, παρουσιάζοντας μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης σε σχέση με τις χώρες της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. Παράλληλα, η συμμετοχή της χώρας στον αριθμό αναφορών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ αυξάνεται, όπως και τα μερίδια των αναφορών. Συγκεκριμένα, την τελευταία πενταετία 2008 - 2012, οι ελληνικές δημοσιεύσεις έλαβαν 279.178 αναφορές, αριθμό σχεδόν τετραπλάσιο από την πενταετία 1998 - 2002. Επίσης, την ίδια πενταετία, το μερίδιο αναφορών των ελληνικών δημοσιεύσεων στην Ε.Ε. είναι 2,20% και στον ΟΟΣΑ 1,03%.

Οι ελληνικές δημοσιεύσεις λαμβάνουν 5,23 αναφορές ανά δημοσίευση, με τον μέσο όρο της ΕΕ να είναι 5,70 Ένας ακόμα δείκτης, που συνδέεται με την πρωτοτυπία και την ποιότητα του ερευνητικού έργου και την αναγνωρισιμότητα των επιστημόνων συγγραφέων, είναι το ποσοστό δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές. Μετά από μια συνεχή ανοδική πορεία σε όλη τη διάρκεια της δεκαπενταετίας 1998 - 2012, την πενταετία 2008 - 2012 το ποσοστό αυτό για τις ελληνικές δημοσιεύσεις φθάνει το 68,3% και ξεπερνά το ποσοστό της Ε.Ε. (67,8%) και του ΟΟΣΑ (67,7%).

Την τελευταία πενταετία 2008-2012, οι ελληνικές δημοσιεύσεις λαμβάνουν κατά μέσο όρο 5,23 αναφορές ανά δημοσίευση, ενώ ο μέσος όρος των αναφορών ανά δημοσίευση στην Ε.Ε. είναι 5,70 και στον ΟΟΣΑ 5,71. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο  δείκτης απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων αυξάνεται συνεχώς και μάλιστα, με ρυθμούς μεγαλύτερους από τους δείκτες απήχησης των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.

Σημαντική είναι, επίσης, η συμμετοχή/ηγεσία των Ελλήνων επιστημόνων στις δημοσιεύσεις με υψηλή απήχηση. Σε ποσοστό 32,6% των δημοσιεύσεων με ελληνική συμμετοχή που ανήκουν στο top 1%, ο πρώτος συγγραφέας προέρχεται από ελληνικό φορέα. Στο top 5% το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 46,4% και στο top 10% σε 53,5%.

Φορείς
Για την χρονική περίοδο 2008 - 2012, οι τρεις σημαντικότερες κατηγορίες ελληνικών φορέων ως προς τον αριθμό δημοσιεύσεων είναι τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ και τα Δημόσια Νοσοκομεία. Αναφορικά με τα ποσοστά δημοσιεύσεων με αναφορές, τα πρωτεία έχουν τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από την ΓΓΕΤ, ενώ ακολουθούν τα Ιδιωτικά Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα, οι Ιδιωτικοί Φορείς Υγείας, και τα Πανεπιστήμια.

Υψηλότερη απήχηση από τον παγκόσμιο μέσο όρο επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις που προέρχονται από τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ και τα Πανεπιστήμια, με σχετικούς δείκτες απήχησης 1,33 και 1,03 αντίστοιχα. Πολύ κοντά βρίσκονται οι Λοιποί Εκπαιδευτικοί Φορείς (1,02), οι Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς (1,02), και οι Ιδιωτικοί Φορείς Υγείας (1,00). Να σημειωθεί ότι, όταν η τιμή του σχετικού δείκτη απήχησης είναι μεγαλύτερη από 1, οι δημοσιεύσεις της αντίστοιχης κατηγορίας έχουν μεγαλύτερη απήχηση από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Επιστημονικά πεδία
Για την αποτύπωση της ερευνητικής δραστηριότητας σε επιστημονικούς τομείς χρησιμοποιήθηκαν τα έξι κύρια επιστημονικά πεδία: Φυσικές Επιστήμες (Natural Sciences), Μηχανική & Τεχνολογία (Engineering & Technology), Ιατρική & Επιστήμες Υγείας (Medical & Health Sciences), Γεωργικές Επιστήμες (Agricultural Sciences), Κοινωνικές Επιστήμες (Social Sciences) και Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Humanities), καθώς και οι υποκατηγορίες τους, σύμφωνα με το σχετικό εγχειρίδιο Frascati του ΟΟΣΑ.

Σημαντική είναι η απήχηση που παρουσιάζουν την πενταετία 2008 - 2012 οι ελληνικές δημοσιεύσεις των επιστημονικών πεδίων "Φυσικές Επιστήμες" και "Μηχανική & Τεχνολογία", που καταγράφουν δείκτες απήχησης υψηλότερους από τον παγκόσμιο μέσο όρο (1,09 και 1,06 αντίστοιχα). Ακολουθούν τα επιστημονικά πεδία "Γεωργικές Επιστήμες" με σχετικό δείκτη απήχησης 0,94, "Ιατρική & Επιστήμες Υγείας" με σχετικό δείκτη απήχησης 0,93, "Ανθρωπιστικές Επιστήμες" με σχετικό δείκτη απήχησης 0,90 και "Κοινωνικές Επιστήμες" με σχετικό δείκτη απήχησης 0,81.

Με ποιους συνεργάζονται οι ερευνητές
Ως προς τις επιστημονικές συνεργασίες για την παραγωγή ελληνικών δημοσιεύσεων, την περίοδο 1998 - 2012 αποτυπώνεται συνεχής άνοδος. Σε διεθνές επίπεδο, ο μεγαλύτερος αριθμός συνεργασιών καταγράφεται με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία.