Χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα η Ελληνική Προεδρία, ώστε να αποκτήσει τη δική της Εθνική Ψηφιακή Συμμαχία

Μπορεί η επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες να είναι το “αντίδοτο”  στην οικονομική κρίση;
Είναι εφικτό η Ελλάδα να οικοδομήσει ένα οικοσύστημα, που όχι μόνο θα δώσει επαγγελματική διέξοδο σε χιλιάδες άνεργους επιστήμονες, αλλά θα λειτουργήσει ως best case για την προσέλκυση ξένων επενδυτών;
Υπάρχουν χρηματοδοτικές ευκαιρίες στην Ε.Ε., τις οποίες μπορεί να αξιοποιήσει η χώρα μας προς αυτήν την κατεύθυνση;  

Η Μαριέττα Γραμμένου , Υπεύθυνη Πολιτικής, της Επιτροπής, στη Γενική Διεύθυνση για Επικοινωνιακά Δίκτυα, Περιεχόμενο και Τεχνολογίες (DG CONNECT) της Ε.Ε., απαντά εμφαντικά καταφατικά σε όλες τις ερωτήσεις. Η ίδια, με συνέντευξή της στο sepe.gr, περιγράφει τα βήματα που πρέπει να γίνουν, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει ανεκμετάλλευτες τις ευκαιρίες απασχόλησης, που προσφέρει σήμερα ο κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), ο οποίος παράγει ετησίως 100.000 νέες θέσεις εργασίας ανά την Ευρώπη. Η κυρία Γραμμένου περιγράφει παραδείγματα χωρών, που έχουν ενεργοποιήσει δυναμικά τις ΤΠΕ στη μάχη κατά τις ανεργίας, δίνει απαντήσεις για το ποιες είναι οι ειδικότητες του μέλλοντος στον κλάδο του ICT και προτρέπει την Ελλάδα να αξιοποιήσει την Ελληνική Προεδρία, ώστε να αποκτήσει τη δική της εθνική Ψηφιακή Συμμαχία…


Είναι πλέον σαφής η πολιτική απόφαση της Ε.Ε. να αναγάγει τις ψηφιακές δεξιότητες σε “σημαία” της στρατηγικής της για την ανάπτυξη…
“Η Επιτροπή, με τη συνδρομή του Πρόεδρου, κ. Jos é Manuel Barroso , και τεσσάρων ακόμα επιτρόπων, έχει δημιουργήσει από το Μάρτιο του 2013 μια πρωτοβουλία - ομπρέλα, καλώντας τις εθνικές κυβερνήσεις, τις τεχνολογικές επιχειρήσεις, τα ιδρύματα κατάρτισης και εκπαίδευσης και τους εμπλεκόμενους φορείς, να συγκροτήσουν μια Μεγάλη Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση, το Grand Coalition for Digital Jobs . Η πρωτοβουλία αποτελεί ουσιώδη συνιστώσα της προσπάθειας που καταβάλλεται, ώστε η οικονομία της Ευρώπης να καταστεί πιο ανταγωνιστική και να εξευρεθούν θέσεις εργασίας για ένα μέρος από τα 26 εκατομμύρια των ανέργων πανευρωπαϊκά.

Σήμερα, παρά τα τρέχοντα επίπεδα ανεργίας, η αύξηση του αριθμού των ψηφιακών θέσεων απασχόλησης υπερβαίνει κάθε χρόνο τις 100.000. Ωστόσο, ο αριθμός των νέων πτυχιούχων και των εξειδικευμένων εργαζόμενων στις ΤΠΕ δεν παρακολουθεί τους ρυθμούς αυτής της αύξησης. Ως αποτέλεσμα, εκτιμάται ότι μέχρι το 2015 έως 900.000 θέσεις εργασίας στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών θα παραμείνουν κενές ακριβώς λόγω αυτής της αναντιστοιχίας. Εάν καταφέρουμε από κοινού να αναστρέψουμε το ρεύμα και να καλύψουμε τον αυξανόμενο αριθμό των κενών θέσεων εργασίας στις ΤΠΕ, θα προκύψει ένας ευρύτερος θετικός αντίκτυπος σε όλους τους τομείς της οικονομίας”.

Ποιοι είναι οι κεντρικοί άξονες δράσης του Grand Coalition ;
“Η Επιτροπή έχει θέσει πέντε κεντρικούς στόχους στο πλαίσιο της Μεγάλης Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες. Ο πρώτος σχετίζεται με την κατάρτιση και την προσαρμογή για τις ψηφιακές θέσεις εργασίας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι δεξιότητες που αποκτώνται είναι αυτές που έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις.

Ο δεύτερος κεντρικός άξονας έχει να κάνει με την κινητικότητα, ώστε οι κάτοχοι δεξιοτήτων να καταλάβουν θέσεις εκεί που χρειάζονται, με σκοπό να αποφευχθούν ελλείμματα και πλεονάσματα σε διάφορες πόλεις και αστικά κέντρα.

Ο τρίτος άξονας είναι   πιστοποίηση, με την προώθηση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος πιστοποίησης, βασισμένο στο e - Competence Framework , προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η επίδειξη στον εργοδότη των εκάστοτε κεκτημένων δεξιοτήτων, ανεξάρτητα από τη χώρα. H τέταρτη κεντρική πολιτική είναι η ευαισθητοποίηση, ώστε να διαδοθεί ότι ο ψηφιακός τομέας προσφέρει προσοδοφόρα σταδιοδρομία σε γυναίκες και άνδρες, ιδιαίτερα σε νέους. Τέλος, η καινοτομική μάθηση και διδασκαλία είναι ο πέμπτος πυλώνας, προκειμένου τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που διαθέτουμε να διευρυνθούν και να βελτιωθούν προσφέροντας σε περισσότερα άτομα τις δεξιότητες για την επιτυχία τους”.

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, το Grand Coalition , πως εξειδικεύεται ανά κράτος - μέλος;
“Πολλές ευρωπαϊκές χώρες συγκροτούν Εθνικές Ψηφιακές Συμμαχίες, η καθεμία τη δική της, ώστε σε τοπικό επίπεδο να χαράξει ένα σχέδιο δράσης ( action plan ), το οποίο θα εγγυηθεί ότι οι νέοι θα είναι εφοδιασμένοι με τις ψηφιακές δεξιότητες, που χρειάζονται για το μέλλον τους. Το άνοιγμα της εκπαίδευσης αφορά τη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων σε νέες μεθόδους μάθησης, ώστε οι πολίτες μας να είναι πιο απασχολήσιμοι, δημιουργικοί, καινοτόμοι και επιχειρηματικοί.

Ήδη τρεις χώρες, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Λιθουανία έχουν επισφραγίσει - δια των απαραίτητων υπογραφών - τη δημιουργία και την επίσημη ενεργοποίηση των εθνικών τους ψηφιακών συμμαχιών. Άλλα οκτώ κράτη - μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, και συγκεκριμένα οι: Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λετονία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Κροατία βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας προς αυτή την κατεύθυνση”. 


Υπάρχουν, ωστόσο, πηγές χρηματοδότησης, ώστε να κερδίσει η Ευρώπη το στοίχημα της ψηφιακής ανάπτυξης;
“Το Grand Coalition , ως πρωτοβουλία, δεν έχει δικό του budget . Ωστόσο, υπάρχουν πολυάριθμα χρηματοδοτικά εργαλεία. Πέραν από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, μία σημαντική δεξαμενή είναι τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Σημαντική στήριξη μπορεί να παρέχει το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και ειδικά η Πρωτοβουλία για τη Νεανική Απασχόληση ( Youth Employment Initiative ), προϋπολογισμού €6 δις, που έχουν στόχο την καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας και θα κατευθυνθούν στις περιοχές της Ευρώπης, όπου ο σχετικός δείκτης είναι άνω του 25%. Σχεδόν όλες οι ελληνικές περιφέρειες πληρούν - δυστυχώς - πλέον αυτή την προϋπόθεση. Άλλη πιθανή πηγή χρηματοδότησης είναι το Erasmus +, που ξεκινά τον Ιανουάριο 2014 και θα διαχειρίζεται κονδύλια της τάξης των €14,7 δις. Τέλος, υπάρχουν τα Κουπόνια Καινοτομίας ( ICT Innovation Vouchers ), αξίας έως €10.000 το καθένα, τα οποία απευθύνονται στις πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να ενισχύσουν τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να ενισχύσουν τις προοπτικές ανάπτυξής τους”. 

Η Επιτροπή, παρακολουθώντας τις ενέργειες της Ελλάδας στον συγκεκριμένο τομέα, τι συστήνει στη χώρα μας;
“Το κεντρικό μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή   είναι ότι η ψηφιακή ισχύς της Ελλάδας μπορεί να προέλθει μόνο εν τη ενώσει όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Άλλωστε, η εθνική ψηφιακή συμμαχία είναι ακριβώς αυτό: μία πολυμερής σύμπραξη δυνάμεων μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Μεταξύ κυβέρνησης, συναρμόδιων Υπουργείων, φορέων της εκπαίδευσης, της ίδιας της αγοράς και των φορέων της, όπως είναι οι ΣΕΠΕ, HEPIS , ΜΚΟ, κλπ.

Η προτροπή της Επιτροπής είναι να αξιοποιήσει η Ελλάδα την περίοδο της Προεδρίας, ώστε να συστήσει τη δική της εθνική ψηφιακή συμμαχία και να χαράξει άμεσα το κατάλληλο action plan . Θεωρούμε ότι είναι εφικτό, λαμβάνοντας υπόψη την ωριμότητα των εμπλεκόμενων φορέων, που είναι εξαιρετικά δραστήριοι σε δράσεις που αφορούν ψηφιακές δεξιότητες, όπως, για παράδειγμα ο ΣΕΠΕ, ο οποίος έχει αναλάβει ήδη από το 2009, σειρά δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της στρατηγικής e - skills της Ε.Ε. και αναμένεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο μέσα στο   2014. Άλλα παραδείγματα αποτελούν η HEPIS , με το πανευρωπαϊκά αναγνωρισμένο πρόγραμμα getbusy . gr και το Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς, με τη συχνή αναβάθμιση του προγράμματος σπουδών, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας”. 

Μπορεί η Ελλάδα να γίνει το Ισραήλ της ΕΕ και να αποτελέσει best case στον τομέα των ΤΠΕ;
“Θα σας απαντήσω, θυμίζοντας μερικά νούμερα. Η Ελλάδα, σύμφωνα με το World Economic Forum , καταλαμβάνει την 5η θέση μεταξύ 148 κρατών, όσων αφορά τη διαθεσιμότητα επιστημόνων και μηχανικών.

Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με την Ένωση Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, περί τους 114.000 - 139.000 Έλληνες επιστήμονες εργάζονται σήμερα στο εξωτερικό, ποσοστό που αποτελεί 9,5% - 11% του συνόλου, με τους περισσότερους να κατευθύνονται στη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ.

Μάλιστα, από μελέτη του κ. Λόη Λαμπριανίδη, καθηγητή στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στην οποία συμμετείχαν περίπου 2.700 Έλληνες επιστήμονες που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, προκύπτει ότι η πλειονότητα έχει πολυετείς και πολύ καλές σπουδές.  Το 74% έχει μεταπτυχιακό, ενώ το 51% έχει και διδακτορικό. Το 41% έχει τουλάχιστον ένα πτυχίο από κάποιο από τα λεγόμενα 100 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Συνεπώς σαφέστατα έμψυχο υλικό υπάρχει. 

Η εθνική συμμαχία μπορεί να αποτελέσει το πρώτο σκαλοπάτι, ώστε, σε συνδυασμό με τις όποιες κινήσεις απαιτούνται σε θεσμικό επίπεδο, να βελτιωθεί το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας. Είναι εφικτό να δημιουργηθούν στην Ελλάδα οι κατάλληλες συνθήκες, για τη συγκρότηση ενός οικοσυστήματος, που θα λειτουργούσε ως σηματωρός της εθνικής ψηφιακής προσπάθειας. 

Είναι βέβαιο ότι υπάρχει το κατάλληλο έδαφος. Υπάρχουν οι φορείς της καινοτομίας, που μπορούν να σηκώσουν το βάρος μιας εθνικής ψηφιακής προσπάθειας. Ήδη η HEPIS με τον ΣΕΠΕ έχουν εκδηλώσει την πρόθεσή τους να αναλάβουν κεντρικό ρόλο στη συγκρότηση της εθνικής ψηφιακής συμμαχίας και να συνεργαστούν, ώστε να χαράξουν το κατάλληλο action plan ”.

Υπάρχουν κάποια στοιχεία που να τεκμηριώνουν τη συνδρομή των ΤΠΕ στον τομέα της απασχόλησης;
“Καταρχήν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και οι ψηφιακές δεξιότητες θα απαιτούνται για το 90% των θέσεων εργασίας έως το 2015. Άλλο ένα στοιχείο είναι ότι οι θέσεις απασχόλησης στον τομέα της τεχνολογίας στην Ευρώπη έχουν παρουσιάσει αύξηση κατά 3% το χρόνο, παρά την οικονομική κρίση. Ωστόσο, οι εργοδότες αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα στην κάλυψη των σημερινών θέσεων, καθώς δηλώνουν δυσκολίες στην εύρεση ικανών εξειδικευμένων ταλέντων με γνώσεις Πληροφορικής.

Σύμφωνα με έρευνα της Eurostat (2012), στην Ευρώπη περίπου το 40% των επιχειρήσεων που προσπάθησαν να καλύψουν θέσεις πληροφορικής δυσκολεύτηκαν, με το ποσοστό αυτό να αγγίζει στην Ελλάδα το 25%. Επίσης, το ποσοστό του εργατικού δυναμικού που έχουν προσληφθεί ως ειδικοί στις ΤΠΕ στην Ελλάδα φτάνει μόλις το 1,1% με το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη να αγγίζει το 2,4%.

Στο μεταξύ, παρά τις δυνατότητες, που παρουσιάζει ο τομέας της τεχνολογίας, οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν τη μειοψηφία. Σήμερα, περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται στον κλάδο των ΤΠΕ. Ωστόσο, μόνο το 30% είναι γυναίκες. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε όλα τα επίπεδα στον τομέα των ΤΠΕ, ιδίως σε θέσεις λήψης αποφάσεων. Αν οι γυναίκες διατηρούσαν αντίστοιχες θέσεις στη ψηφιακή τεχνολογία   με αυτές των ανδρών, το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα ενισχύονταν σημαντικά, υπογραμμίζοντας   έτσι την αξία τους στις τοπικές οικονομίες και στην ανταγωνιστικότητα των χωρών”.

Μπορείτε να μας δώσετε μια γεύση για το ποια θα είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος στην Πληροφορική;
“Οι νέες τάσεις της Πληροφορικής είναι και αυτές που αναμένεται να παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη άνθηση στο μέλλον και άρα να τροφοδοτήσουν την αγορά με νέες θέσεις εργασίας. Και αναφέρομαι σε τομείς, όπως αυτός των Big Data Analytics ή ο τομέας του Cloud Computing , όπως και αυτός της εμπιστευτικότητας και ασφάλειας των δεδομένων και φυσικά των social media . Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι πλέον οι εταιρείες ζητούν άτομα, που συνδυάζουν τόσο τεχνικές όσο και επιχειρηματικές δεξιότητες, καθώς και δεξιότητες διαχείρισης έργων, κοινωνικές, επικοινωνίας και ομαδικής εργασίας”.   

Who is who
Η Μαριέττα Γραμμένου είναι οικονομολόγος, με ειδίκευση στις διεθνείς σχέσεις. Εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση για Επικοινωνιακά Δίκτυα, Περιεχόμενο και Τεχνολογίες (DG CONNECT),  ως Υπεύθυνη Πολιτικής στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων και  της απασχόλησης. Το κύριο αντικείμενό της είναι ο συντονισμός του προγράμματος “Μεγάλη Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση”, εκ μέρους της DG CONNECT. Νωρίτερα εργάστηκε ως υπεύθυνη ανάπτυξης, marketing και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης σε δύο εταιρείες παραγωγής φωτοβολταϊκών συστημάτων. Επίσης, διετέλεσε αντιπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιομηχανίας Φωτοβολταϊκών (EPIA). Διαθέτει πτυχίο από το τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και μεταπτυχιακό δίπλωμα στις Διεθνείς Σχέσεις και Οικονομικά από το Johns Hopkins University School of Advanced International Studies (Washington DC, ΗΠΑ). Υπήρξε υπότροφος  του Ιδρύματος  Σταύρου Νιάρχου (Νέα Υόρκη), καθώς και του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Έχει ζήσει για σπουδές ή εργασία στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ