Το δρόμο για την ενεργοποίηση της νέας “συμφωνίας-ομπρέλα” μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, που ανταλλάσσονται για σκοπούς επιβολής του νόμου, άνοιξε χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι Ευρωβουλευτές ενέκριναν τη νέα συμφωνία, που έχει ως στόχο να διασφαλίσει υψηλά και δεσμευτικά πρότυπα προστασίας κατά την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ της αστυνομίας και των Αρχών επιβολής του νόμου, με σκοπό την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη ποινικών αδικημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας. Η συμφωνία, που υπεγράφη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ΗΠΑ τον Ιούνιο και απαιτούσε την έγκριση του Κοινοβουλίου προκειμένου να τεθεί σε ισχύ, έλαβε χθες τη στήριξη της πλειοψηφίας των ευρωβουλευτών του ΕΚ. Χθες το Κοινοβούλιο, με 481 ψήφους υπέρ, 75 κατά και 88 αποχές, άνοιξε το δρόμο για το Συμβούλιο, ώστε να εγκρίνει την τελική απόφαση, που θα ολοκληρώσει τη διεθνή συμφωνία. 

“Πράσινο φως” του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη “συμφωνία-ομπρέλα” EE-ΗΠΑ για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στις δύο πλευρές του ΑτλαντικούΗ συμφωνία καλύπτει όλα τα προσωπικά δεδομένα, όπως ονόματα, διευθύνσεις ή ποινικά μητρώα, που ανταλλάσσονται μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ με σκοπό την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη ποινικών αδικημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας. Συγκεκριμένα, κατοχυρώνει για τους πολίτες της ΕΕ και των ΗΠΑ το δικαίωμα διοικητικής και δικαστικής προσφυγής, το δικαίωμα να ενημερώνονται σε περίπτωση παραβίασης της ασφάλειας των δεδομένων τους και το δικαίωμα να ζητούν διόρθωση των προσωπικών τους δεδομένων σε περίπτωση ανακριβών πληροφοριών. Επίσης, καθορίζει συγκεκριμένα όρια για τη διαβίβαση δεδομένων και τις περιόδους διατήρησης των στοιχείων. 

Προστασία
“Το πλαίσιο της διατλαντικής προστασίας των δεδομένων γίνεται πλέον σαφές”, δήλωσε ο εισηγητής Jan Philipp Albrecht (Πράσινοι, Γερμανία). “Μετά από έξι χρόνια διαπραγματεύσεων, η προστασία των δεδομένων που ανταλλάσσονται με τις ΗΠΑ μεταφέρεται σε νέο επίπεδο. Τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών θα προστατεύονται καλύτερα”, δήλωσε ο ίδιος προσθέτοντας ότι “η συμφωνία δεν αποτελεί νομική βάση για τη μεταφορά δεδομένων, αλλά προστατεύει τα εν λόγω δεδομένα που, ήδη, νομίμως ανταλλάσσονται. Οι αρχές προστασίας δεδομένων μπορούν να ελέγχουν την τήρηση της συμφωνίας ανά πάσα στιγμή”. 

Οι διαπραγματεύσεις
Μετά από έκκληση του ΕΚ το 2010, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων που ανταλλάσσονται, στα πλαίσια της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας.

Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το Μάρτιο του 2011, ενώ στις 8 Σεπτεμβρίου 2015 επιτεύχθηκε συμφωνία. Μετά από την έγκριση του νόμου περί δικαστικής προσφυγής από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το Φλεβάρη του 2016, ο οποίος δίνει το δικαίωμα στους πολίτες της ΕΕ να ζητούν αποζημίωση μέσω της δικαστικής οδού στις ΗΠΑ, η συμφωνία υπεγράφη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρχές των ΗΠΑ στις 2 Ιουνίου 2016. Στις 18 Ιουλίου 2016 το Συμβούλιο ζήτησε από το Κοινοβούλιο να δώσει την έγκρισή του στη συμφωνία. 

Θυμίζουμε ότι τον Οκτώβριο του 2015, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με μια απόφαση-ορόσημο, έκρινε ότι είναι “ανίσχυρο” το προηγούμενο νομικό πλαίσιο, που επέτρεπε την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις ΕΕ προς στις ΗΠΑ (συμφωνία Safe Harbour-Ασφαλές Λιμάνι). Στην ουσία, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ένας χρήστης μπορεί να ζητήσει την αναστολή της διαβίβασης δεδομένων του στις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, αποφάσισε ότι είναι “άκυρη” προηγούμενη απόφαση της Επιτροπής, με την οποία η τελευταία είχε θεωρήσει από το 2000 τις ΗΠΑ ως “ψηφιακά ασφαλή” περιοχή, κρίνοντας ότι εξασφαλίζουν “κατάλληλο επίπεδο προστασίας’ των μεταφερόμενων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.